Białowieża to nie Kraków ale...

Dzisiaj wyjątkowo nie bezpośrednio o przyrodzie a o przestrzeni miejscowości, która słynie z przyrody dookoła  a mogłaby i z lokalnego, po części zabytkowego, charakteru przestrzeni, czyli o Białowieży. Kraków wypowiedział wojnę samowolce reklamowej i powołał park kulturowy. Władze nakazały, aby szyldy reklamowe w Starym Mieście miały maksymalnie 80 cm długości i 60 cm wysokości. Z kolei powierzchnia reklamy wiszącej na elewacji nie może przekraczać 1 mkw. Reklamy nie mogą też wisieć niżej niż 2,5 metra. Obowiązuje również zakaz używania neonów i eksponowania więcej niż jednej reklamy dla jednego przedsiębiorcy. Dzięki egzekwowaniu przepisów obowiązujących od 2011 roku miasto wyraźnie wyładniało. Tutaj można zobaczyć jak wyładniał Kraków.

A jak wygląda Białowieża? 

Uprzedzam z góry mojego anonimowego polemistę, że niczego "nie chcę dyktować", jedynie dzielę się swoimi odczuciami, z którymi można się zgadzać, lub nie. A moim zdaniem trwa proces „ometkowywania” przestrzeni białowieskiej reklamami o dowolnej wielkości, coraz częściej nie widać pierzei spoza reklam.

 Białowieża ma jeszcze zachowany regionalny charakter dawnych wsi ulicówek, domów wzdłuż linii zabudowy, ma też sporo obiektów wpisanych do rejestru zabytków lub takich, które powinny być wpisane zanim się nie rozpadną.  Czasami obiekty zabytkowe, a nawet sakralne są przesłonięte reklamą. 

Niedawno rozmawiałem z wykonawcą pracującym na kilku obiektach historycznych w Białowieży i usłyszałem znamienne słowa (a był to budowlaniec, nie architekt) „oni nie wiedzą co mają”. Mnie uczono o tym, że na krajobraz składają się wnętrza i sylweta. Kiedyś skrzyżowanie ozdabiano czymś ważnym i pięknym na osi widokowej, dzisiaj...

Ale zostawmy przestrzeń kulturową człowieka – choć mnie serce boli (dlatego o problemie piszę, może poruszę tym kogoś odpowiedzialnego za ład przestrzenny) – i wróćmy do przyrody. Otóż obawiam się, że to zamiłowanie do reklamowania, opisywania, obudowywania, przesłaniania rozprzestrzenia się niebezpiecznie na dziką przyrodę.

Dopóki nie ma pieniędzy przyrodzie mniej grozi, ale kiedy realizuje się projekty często zapominamy o przyrodzie i myślimy o tym, jak tu się tym projektem pochwalić, zareklamować, spełniać oczekiwania sponsora etc. PTOP będzie remontowało ścieżkę Żebra Żubra, której wejście dzisiaj przypomina śmietnik form.. Chcę mieć nadzieję, że ten kociokwik zniknie i pozostanie najwyżej jedna forma informacyjna, pasująca do lokalnej tradycji i że informacja będzie skromnym dodatkiem do przyrody a nie przyroda do niej.

Przykładem kolejnego kociokwiku form jest Stara Białowieża. Te znaki, znaczki, mała architektura należą do różnych podmiotów i gospodarzy, a efekt jest taki jak widzimy.

Pisałem już gdzieś, że skoro decydujemy się na budowę wieży widokowej, która jest formą ingerencji w krajobraz, to przynajmniej tablice z nią związane umieszczajmy w tym obiekcie a nie mnożąc słupki, tabliczki i daszki, czyli sprowadzając krajobraz do roli tła..

Nawet wejście do Białowieskiego Parku Narodowego mogłoby być pozbawione postawionej kilka lat temu wiaty (można ją odsunąć kilkadziesiąt metrów przed zabytkową bramę) z korzyścią dla wyeksponowania zabytkowego obiektu. 

Takimi to myślami chciałem się tym razem podzielić, ciesząc się, że w Krakowie pomyślano o estetyce przestrzeni i z nadzieją, że przykład zainspiruje i w innych miejscach będziemy mniej aroganccy w stawianiu swoich śladów. Na koniec serdeczne dzięki komuś (LP?), kto podjął decyzję o usunięciu potężnych billboardów jakimi do niedawna było upstrzone skrzyżowanie koło Zwierzyńca.

PS: i jeszcze, po dzisiejszych rozmowach z znajomymi z okolicy,

doklejam zdjęcie innego aspektu przestrzeni białowieskiej. Te drzewa to nie wierzby, to lipy. Po zabiegach pielęgnacyjnych wykonanych przez zarządce dróg powiatowych. Zdjęcie umieszczam ku przestrodze, co można zrobić z drzewami.