W jakim kierunku zmierza ochrona i użytkowanie Puszczy Białowieskiej?

Tym razem napiszę trochę więcej. Kolejny raz okazuje się, że brak jednorodnego zarządzania Puszczą Białowieską i właściwej polityki resortu środowiska, całościowego planu i wieloletniego planu ochrony prowadzi do rozwiązań cząstkowych, nie sprzyjających ochronie przyrody i przywracaniu naturalnego, czy pierwotnego charakteru temu obszarowi. Niedawno został rozstrzygnięty konkurs na Rezerwat Pokazowy Żubrów, zlokalizowany w miejscu obecnie istniejącego. Z planistycznego punktu widzenia nowoczesny rezerwat pokazowy zwierząt powinien być realizowany w pobliżu Hajnówki, by nie zwiększać masowego ruchu do Białowieży, a zwiększyć atrakcyjność miejscowości. Ale tam już „jest inne królestwo”, a Hajnówka nie lubi parku narodowego i tak.
Lepiej by było, żeby nie wprowadzać setek samochodów i autobusów pół kilometra przez las, na nowy parking w pobliże rezerwatu zwierząt, ale wykorzystanie na parking obszaru przyszosowego jest niemożliwe, bo jest tam rezerwat krajobrazowy i inny właściciel niż Park. Nie brano też pod uwagą możliwości dojazdu pod projektowany, powiększony rezerwat pokazowy innymi niż samochód środkami transportu. Przy okazji konkursu Park wskazał, w porozumieniu z Ndl. Białowieża nowe trasy dla bryczek i sań, łączące różne miejsca atrakcyjne turystycznie i segregując częściowo ruch bryczek od samochodowego. To słuszne rozwiązanie, ale też dotyczące tylko fragmentu „wyciętego” z całego obszaru Puszczy. Autorzy jednej z prac konkursowych zaproponowali rozwiązania infrastruktury i komunikacji kompleksowo, dla całej Puszczy, ale wykroczyli w ten sposób poza ramy konkursu i ich propozycje nie mogły być rozpatrywane. Park planuje uruchomienie przejazdów turystycznych drezyną od „Głuszca” po Starą Białowieżę. W projekcie zadań ochronnych parku na 2012 zostało to zaklasyfikowane jako jedno z zadań ochronnych. Jeśli jest to sposób na odciążenie obszaru ochrony ścisłej i nie ma przeciwwskazań przyrodniczych pomysł mnie się wydaje sensowny, ale powinien się wiązać z zamknięciem Drogi Narewkowskiej. Wówczas bilans zysków i strat dla przyrody chyba byłby korzystny. Wszak dzisiaj turyści z Białowieży „walą” w okresach nasilenia ruchu samochodami Drogą Narewkowską na Kosy Most, a tymczasem mogliby zostawić auta w Starej Białowieży i wybrać się na Kosy Most drezyną, a jeśli drogą to bryczką lub rowerem. Problem fragmentacji Puszczy drogami jest zresztą poważniejszy. Miejscowi wiedzą w jakim stanie jest Droga Narewkowska i do Narewki jeżdżą Drogą Zwierzyniecką, choć formalnie zamkniętą dla ruchu, ale na znacznym odcinku asfaltową i dla „swoich” wygodniejszą. Gdy jestem w tamtej okolicy, co jakiś czas widzę pędzące przez las auta. Niedawno dowiedziałem się, że nieczynna linia kolejowa z Hajnówki jest „utrzymywana” dla drezyn przy pomocy herbicydów.. Prawdopodobnie Szwajcarzy nie dadzą pieniędzy na jej remont i uruchamianie kolejnej bariery przyrodniczej – pociągu do restauracji – ale problem nie zniknie... A w samym, niewielkim parku planowane jest koszenie (z ręcznym lub mechanicznym równaniem powierzchni) 150 hektarów ekosystemów nieleśnych (w tym 118 nowych) w ramach projektu PTOP. Związana z tym jest budowa 6 kilometrów nowych dróg, wśród nich część o szerokości 6 metrów, na granicy z obszarem ochrony ścisłej, czy wycięcie 360 m2 drzewostanu pod drogę. Organizacja PTOP przerabia pieniądze na wykaszanie łąk i wyrównywanie terenów od lat nieużytkowanych w Parku narodowym, gdy tymczasem gmina Bialowieża, na inne łąki naturowe wysypuje gruz i asfalt z remontowanych uliczek we wsi (tutaj akurat też polował orlik!).

BPN przedstawił ten projekt do konsultacji i dostaję maile raczej krytyczne wobec tych zamierzeń. Internauci podnoszą też kontrowersyjną, zdaniem niektórych,kwestię uruchamiania drezyny na linii kolejki wąskotorowej.. Ktoś zapytał w poczcie mejlowej, czy takie zabiegi nie są sprzeczne z głównym celem ochrony przyrody Białowieskiego Parku Narodowego, za jaki uznano zachowanie unikalnego w skali Polski, Europy i Świata ekosystemu leśnego z jego naturalną różnorodnością biologiczną oraz kształtującymi go procesami biologicznymi, ekologicznymi i ewolucyjnymi oraz procesami i strukturami geologicznymi, geomorfologicznymi, hydrologicznymi i glebowymi? Ktoś słusznie zauważył, że wydano mnóstwo pieniędzy na projekt Planu Ochrony BPN wraz z poszczególnymi operatami, wykonanymi przez fachowców, w których to opracowaniach obecnych zadań nie przewidziano – i projekt zaległ od roku w ministerstwie. Tak wygląda ekologiczna polityka Państwa w praktyce.. A może, dopóki plan ochrony nie zostanie zatwierdzony, roczne zadania ochronne powinny być zgodne z jego projektem i rekomendacjami autorów poszczególnych operatów?
Powyższe zabiegi zaplanowano w rocznych zadaniach ochronnych Białowieskiego Parku Narodowego na rok 2012: www.bpn.com.pl Do końca września Park oczekuje na uwagi do projektu zadań pod adresem: bpn@bpn.com.pl. Mail należy zatytułować: Projekt Rocznych Zadań Ochronnych 2012.
Niedawno zajrzałem na kilka stron europejskich parków narodowych. Na pierwszej stronie znajdowałem wzniosłe słowa o misji, o wartości pierwotnej, nienaruszonej przez człowieka przyrodzie. Bayerischer Wald chwali się, że to jedyne takie miejsce z procesami naturalnymi od oceanu po Ural!). U nas widać od razu w czym problem – w pieniądzach! Czyli w tym, jak naprawdę ochronę przyrody traktuje Państwo (a po części społeczeństwo, bo wszak politycy liczą głosy a nie sukcesy w ochronie przyrody). Dlatego misję ochrony przyrody zaklejają dzisiaj w Polsce reklamy i logotypy sponsorów, a pomnik żubra, zamiast odlany z łusek po pociskach, które zabiły zwierzęta (co za pomysł!), powinien być w postaci szklanej lub aluminiowej produktu pewnej kompanii.
Komu naprawdę zależy na ochronie przyrody Puszczy Białowieskiej?