Pracownia chroni jeden z najpiękniejszych porostów europejskich (ponad 90 nowych stref ochronnych). Dzięki PTOP Narewka pięknieje i wraca do starego koryta!

Ośnieżonej Puszczy (komentarz do poprzedniego postu) to jeszcze nie ma. Śnieg pięknie pokrył przede wszystkim otwarte przestrzenie. Mamy więc namiastkę zimy jak w dolinie Narewki i przy tym olsie:

Czekając na zimę prawdziwą warto pokazać pracę organizacji pozarządowych dla Puszczy Białowieskiej. „Pracowni na rzecz Wszystkich Istot” niektórzy anonimowi komentatorzy zarzucali na tym blogu, że tylko protestuje i nie robi nic pożytecznego.  Tym chętniej zamieszczamy nadesłaną wiadomość:

We wrześniu Pracownia zakończyła realizację projektu, którego celem była inwentaryzacja i wdrożenie obszarowej ochrony granicznika płucnika – Lobaria pulmonaria - wrażliwego makroporostu, świadczącego o ekologicznej ciągłości lasu.

Głównym zagrożeniem dla tego gatunku (obok zanieczyszczenia powietrza) jest gospodarka leśna. Pomimo faktu, że prawo nakazuje obejmowanie stanowisk granicznika ochroną strefową, to w rzeczywistości niewiele stanowisk zinwentaryzowanych przez Lasy Państwowe doczekało się utworzenia stref. Leśnicy chętnie tworzyli strefy w Rezerwacie Lasy Naturalne Puszczy Białowieskiej, gdzie granicznikowi nic nie zagraża. W pobliżu wielu innych stanowisk granicznika poza rezerwatami prowadzone było pozyskanie drewna. Zdarzały się przypadki wycinania drzew zgranicznikiem płucnikiem  Decyzjami dyrektora RDOŚ w Białymstoku zostały zatwierdzone 93 strefy ochronne o powierzchni około 100 hektarów, obejmujące 197 drzew z plechami granicznika. Pomimo, że strefy zostały zawężone do minimum, nadleśnictwa sprzeciwiały się ich tworzeniu, twierdząc, że wycinanie drzew nie szkodzi granicznikowi lub jest wręcz dla niego korzystne. Ze zgromadzonych w trakcie realizacji projektu danych wynika, że granicznik zdecydowanie preferuje dojrzałe drzewostany o charakterze naturalnym, w których gospodarka leśna była w ostatnim okresie ograniczona lub wyeliminowana. Poza nimi granicznik spotykany był znacznie rzadziej. W trakcie przeprowadzonych prac ujawniono też nowe stanowiska z owocnikami, co w naszym kraju jest rzadkim zjawiskiem.

Kolejnym działaniem projektu była transplantacja skrajnie zagrożonego granicznika tarczowego Lobaria amplissima, 

którego ostatnie stanowiska na Niżu Europejskim zachowały się w podlegających ochronie starodrzewach Puszczy Białowieskiej. Niemal wszystkie okazy granicznika tarczowego stwierdzono w ostatnich latach na jesionie wyniosłym, który w Puszczy masowo zamiera. Dlatego przeniesiono 30 fragmentów plech granicznika tarczowego z martwych jesionów na inne gatunki drzew, na których porost będzie miał szansę przetrwania. 

Składamy serdeczne podziękowania dr Annie Zalewskiej z UWM za konsultacje procedury transplantacji, urzędnikom RDOŚ w Białymstoku, leśniczym: Mirosławowi Kulbackiemu i Mirosławowi Supersonowi za współpracę przy tworzeniu stref, oraz wolontariuszom, którzy brali udział w pracach, w szczególności: Malwinie Dachterze, Katarzynie Burno, Pawłowi Siwemu, Michałowi Kossakowskiemu, Mai Majcher, Markowi Jacelowi. 

tekst i zdjęcia Adam Bohdan

PS: Wcześniej Pracownia inwentaryzowała w Puszczy chrząszcze saproksyliczne i dzięcioły. Podobnych projektów, nakierowanych na ochronę gatunków i siedlisk mogłoby być więcej, gdyby nie ... No właśnie, jak informuje Pracownia kilka miesięcy temu nadleśnictwa odmówiły zgody na projekt dotyczący usuwania rośli inwazyjnych.

***

Narewka wróciła do dawnego koryta

Widać już pierwsze efekty renaturalizacji doliny Narewki, wykonywanej przez Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków. Nie tylko mnie, ale także wielu gościom Białowieży nie podobała się rzeczka sprowadzona do prostego, zmeliorowanego kanału. Tak do niedawna wyglądała Narewka na całej długości na obszarze Białowieży. Wiele lat temu rozmawiałem o tym z naukowcami białowieskimi. Usłyszałem, że renaturalizacja będzie zbyt wielką ingerencją. Mieliśmy więc "kanał" płynący przez Białowieżę. Szczęśliwie projekt PTOP przywraca jej pierwotne koryto i dolina znów odzyskuje swoje pierwotne piękno. A przyroda zabliźni rany na pewno szybciej niż po melioracji.

Widok na odtworzoną dolinę i wieżę widokową (w budowie) 

Może więc zamiast narzekać na ekologów, że nie można urządzać spływów kajakowych po obszarze ochrony ścisłej warto podziękować organizacjom, które robią coś konkretnego dla podniesienia walorów Białowieży i Puszczy a przy okazji tworzą nowe atrakcje dla turystów szukających tu czegoś niepowtarzalnego?