Puszcza łowiecka: książęca, królewska, carska i vipowska

Polowanie Stanisława Augusta w 1784. (z Karcov 1903)

"Jest jesień 2011 roku. Kilkadziesiąt osób przebywa na obozie w Puszczy Białowieskiej, by słuchać i oglądać rykowisko jeleni. Kiedy wychodzą w teren ubierają się w odblaskowe kamizelki, żeby nie zostać pomyleni z jeleniem lub dzikiem, bo to akurat okres polowań i w puszczy słychać strzały. Licealista z Hajnówki, po szkole jedzie rowerem do lasu oglądać ptaki. Spotyka go leśnik, który akurat przyprowadził na ambonę zagranicznego myśliwego. Wkrótce licealista trafia przed sąd w Hajnówce oskarżony o złośliwe płoszenie zwierzyny. Sędzia, ogłaszając uniewinniający wyrok wyjaśnia, że las jest dla każdego i interes myśliwego nie jest ważniejszy od interesu oglądającego ptaki licealisty. Nie zawsze jednak tak było. Pisząc o eksploatacji puszczy nie można pominąć roli polowań, bo przez wieki przynależenia do dworu główną funkcją puszczy było łowisko. Oddajmy głos XIX– wiecznemu autorowi Franciszkowi Glińskiemu, który tak pisze w „Geografii Popularnej”: Ta to rozkoszna i wspaniała puszcza leśna była ulubionym niegdyś miejscem najprzód wielkoksiążęcych, a następnie i królewskich łowów. [...] Liczba łowczych, myśliwych i strzelców od czasu przejścia puszcz litewskich w posiadanie korony zdwoiła się co najmniej. W r. 1552 na utrzymanie tego sui generis leśnego wojska wyznaczony był w całej Polsce osobny podatek w ilości czterech groszy polskich z każdej duszy. Oprócz tego, z liczby 277 rodzin, zamieszkujących wówczas Białowieżę (przez Białowieżę autor rozumie cały obszar puszczański) w charakterze straży leśnej, każdy strzelec obowiązany był na pierwsze zawołanie stawić się w całym myśliwskim rynsztunku, w wyznaczonem miejscu, obowiązkiem ich było dostarczyć po dwa parokonne wozy pod przewóz broni i innych w czasie łowów ówczesnych niezbędnych narzędzi. Na całych włościach zaś ciążył obowiązek sporządzania beczek, solenia w nich upolowanej zwierzyny i rozwożenia takowej do zamków królewskich, do pałaców magnatów, wyższego duchowieństwa i akademików krakowskich."

A cały  kolejny rozdział przewodnika osobistego po Puszczy i okolicy w aktualnym numerze "Dzikiego Życia" (m.in. w empikach, a w Białowieży w sklepie H. Linke na przeciw urzędu gminy.