Malarz Puszczy Białowieskiej

           

Na zdjęciu z Sejmu w poprzednim poście widzimy stojącego wśród zwolenników zmiany ustawy starszego pana, który przyjechał do Warszawy, żeby dać świadectwo swojej determinacji w ochronie Puszczy.  To hajnowski artysta malarz Wiktor Kabac.  Urodził się w 1935 r. w Minkówce – wiosce, a raczej chutorze (pojedynczym domu lub niewielkim zgromadzeniu domów) w Puszczy Białowieskiej. Mieszkaniec Hajnówki, miłośnik Puszczy, Białorusin, człowiek o wielkim, kochającym sercu – strażnik tożsamości i strażnik dzikiej przyrody.

Ta Puszcza w jego obrazach jest dwojaka, czasami zaludniona duchami wiary lub tylko mistycznych symboli, innym razem jedynie zieleń i ciemne złoto wypełnia przestrzeń boru [...] Puszcza jest jak świątynia, jest jak kościół, jak cerkiew, jak synagoga: kto ją pokochał, staje się jej kapłanem – napisał o twórczości malarza jego stryjeczny brat, urodzony w Wołkowysku pisarz Eugeniusz Kabatc.

Gdybym był zwierzęciem, żubrem, jeleniem czy dzikiem, to mógłbym powiedzieć, że to jest mój dom – mówi mieszkający od 30 lat w Hajnówce Wiktor Kabac, urodzony we wsi puszczańskiej, w biednej, białoruskiej rodzinie. Żałuje swoich ludzkich ograniczeń i dodaje: „Nie opuszczałbym tego lasu”. Mówi, że malowanie Puszczy jest jak narkotyk. Jest wciągające, bez oczekiwania jakichkolwiek innych korzyści. Porównuje swoją relację z Puszczą do wiary w Boga i do modlitwy. Mówi, że będąc w różnych dzikich zakątkach Puszczy czuje się tak, jak słuchając pięknej muzyki – gdzie nie ma miejsca na wytłumaczenie, dlaczego jest zachwyt, nie ma w ogóle miejsca na słowa czy myśli. Niezależnie od pory roku, pogody czy pory dnia, w Puszczy dzieją się zjawiska przyciągające jak magnes.

[...]

Artysta uważa, że miejscowi Puszczę lubią, niektórzy nawet kochają, ale ciągle oczekują od niej tego samego: żeby ich wykarmiła, ogrzała, żeby dała wszystko, co można od niej wziąć. – Niestety, dzieci nie zawsze potrafią uszanować to, co otrzymują – mówi artysta. – To, co czerpiemy dla zysków z Puszczy, to wykorzystanie bezpowrotne – dodaje, i mówi, że jest to konflikt życiowy, ciągnący się przez pokolenia. Tak wielki, jak sama Puszcza.

Wiktor Kabac mówi, że ten konflikt nie wynika jednak z lokalnej niechęci do ochrony i przypomina, że im bardziej cięto Puszczę, tym biedniejsze były lokalne wioski, a im mniej ją cięto, tym w wioskach było bogaciej. Problem Puszczy Białowieskiej, to zdaniem malarza problem braku intelektualnego potencjału. Jego zdaniem, piękno Puszczy trzeba pokazywać już od przedszkola, ale właśnie piękno, a nie użyteczność. Trzeba zawozić do Puszczy i pokazywać jej piękno, a nie to, co można z niej mieć. Tymczasem w regionie chętnie mówi się o różnych wiejskich tradycjach, niczym nie różniących się od tysięcy wsi ruskich, skrzętnie pomijając najsilniejszy desygnat miejsca – Puszczę. Bo można się komuś narazić. Bo pan leśniczy się obrazi.

[...]

Straszono ludzi, że jak będzie park, to te wszystkie małe zakładziki wokół Puszczy nie będą miały surowca. A co mamy teraz? Parku od lat nie ma, a surowiec wyjeżdża daleko w Polskę. Jedyną szansą dla regionu jest park narodowy. Dopóki go nie ma, wszelkie przetargi na drewno z Puszczy będą wygrywali biznesmeni nie związani z lokalnym, drobnym przemysłem. Drobny, lokalny przemysł i rzemiosło zawsze przegrają z dużym biznesem, dlatego właśnie park narodowy jest dla nich szansą. Czy lokalne władze to rozumieją?

Wiktor Kabac ukończył Wydział Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, kierunek malarstwo w pracowni Stanisława Borysowskiego. Członek Związku Polskich Artystów Plastyków. Głównym tematem jego prac jest Puszcza Białowieska. Realizacje ikonograficzne m.in. w Cerkwi św. Ducha w Białymstoku i Soborze św. Trójcy w Hajnówce. Jest jednym z założycieli Towarzystwa Ochrony Krajobrazu, mieszka na skraju Hajnówki. Do Puszczy ma trzy minuty. Po drugiej stronie Puszczy, niedaleko Siemianówki, wybudował sobie ziemiankę. Tam spędzają z żoną lato i jeżdżą rowerami po lesie. Przeszedł Puszczę od okolic Czeremchy po Bondary, czyli od południa po jej północny kres.

Cały artykuł ukaże się w kwietniowym wydaniu miesięcznika „Dzikie Życie”