Nowe podejście do Platformy

Trwają przygotowania do nowego zgłoszenia przez Starostwo Hajnowskie projektu „Platforma współpracy na rzecz zrównoważonego rozwoju rejonu Puszczy Białowieskiej” (w ramach V osi priorytetowej POIiŚ). Wczoraj odbyło się w Hajnówce drugie spotkanie w celu omówienia treści projektu. Spośród kilku organizacji pozarządowych, zaangażowanych w ochronę Puszczy Białowieskiej reprezentowane było tylko Towarzystwo Ochrony Krajobrazu (TOK). Niestety, dzień pracy i godzina spotkania – 9 rano – nie pozwoliły, żeby więcej osób, szczególnie spoza Hajnówki, mogło przyjechać.

TOK przedstawił swoje propozycje, mianowicie konieczność moderowania platformy dialogu przez niezwiązanych ze stronami konfliktu specjalistów dialogu, będących także w stanie odróżnić fakty (dane) od narosłych mitów i przekonań; cele Platformy powinny być związane z ustalonymi kierunkami rozwoju rejonu (których nie ma, podobnie jak brakuje planu zagospodarowania), dla których punktem wyjścia powinna być mapa zawierająca uwarunkowania takie jak Natura 2000, studium komunikacji, granice obszarów ochrony i traktowanie obszaru jako jeden organizm przestrzenno funkcjonalny. W projekcie dużo mówi się o edukacji – TOK uważa, że w sytuacji skonfliktowania różnych środowisk prowadzących różne formy edukacji (lub propagandy) na własną rękę, edukacja w ramach Platformy powinna być na bazie danych naukowych, w oparciu o zaakceptowane wspólnie stanowisko i po ustaleniu kierunków rozwoju regionu (dla wspierania realizacji tych kierunków).  Stowarzyszenie uważa też, że proponowane biuro projektu powinno być prowadzone przez osoby spoza kręgów lokalnych interesariuszy i mieścić się w niezależnym lokalu, niepowiązanym z instytucjami lokalnymi. 

W dotychczas omawianych w ramach projektu zagadnieniach przewijają się m.in.:

potrzeba informacji o wartościach przyrodniczych Puszczy Białowieskiej, szczególnie związanych z lasami mającymi cechy lasów naturalnych (martwe drewno i związane z nim gatunki); informacja o lokalizacji siedlisk i gatunków cennych przyrodniczo; informacje o narzędziach finansowania, procedurach, programach i związane z tym szkolenia; potrzeba utworzenia internetowego forum platformy. Jako grupę docelową wymienia się zaproszonych: samorządy, wójtów, radnych, dyrektorów nadleśnictw puszczańskich, placówek naukowych, BPN, media i organizacje pozarządowe oraz odbiorców, którzy są na razie słabo określeni i sprecyzowani, bo nie wiadomo kto faktycznie weźmie udział w projekcie.

Wśród problemów wymienia się m.in.: błędne poglądy na temat celów ochrony przyrody PB, brak wiedzy na temat korzyści płynących z ochrony, brak przychylności do ochrony PB, niski udział społeczny... "błędne poglądy" - oznacza jednak co innego dla stron sporu.

Wydaje się, że głównym problemem jest tutaj czy projekt, na który ma się przeznaczyć 1 800 000 zł będzie okazją do kolejnego „skonsumowania” milionów, a w sprawach ochrony Puszczy Białowieskiej i percepcji powiększenia parku narodowego nic się nie zmieni? A jeśli zmieni to w jakim kierunku? W ciągu dziesiątek lat wydano niezliczoną ilość folderów, ulotek, apeli, programów i wycięto na nie mnóstwo drzew.  Prowadzono wiele konsultacji, spotkań i szkoleń. Moim zdaniem próba wzajemnej komunikacji jest cenna, niemniej warto uczyć się z dotychczasowych doświadczeń. Skoro już na starcie zabrakło komunikacji z pozarządowymi organizacjami, które zaproponowały spotkanie w sobotę (nie chodzi o to, żeby inicjatorzy dobrali sobie w tej sytuacji „swoje” organizacje i wyłączyli niewygodne, takie jak Pracownia, OTOP, GP itp. których poglądy bywają manipulowane jak w programie propagandowym „Santy”) to może trzeba zacząć od – proponowanej właśnie – platformy internetowej zamiast spotykać się tylko w wybranym gronie? Będzie ekologiczniej, taniej i sprawniej. Nie wydaje się dobrym pomysłem zamiatanie problemów pod dywan. W projekcie na razie nie pojawia się miejsce na spotkania z ngo – a przecież te organizacje są wyrazicielami poglądów wielu środowisk. Zwykle ich żądania są „wyjaśniane”przez drygą stronę konfliktu – brakuje moderowanego spotkania z rozmową na argumenty. Wśród zaproszonych do udziału brakuje chyba wielu środowisk, chociażby takich jak przedstawiciele sektora turystycznego, usługowego – także przewodnickiego (gdy są np. przedstawiciele wszystkich nadleśnictw reprezentujący jedną, państwową instytucję a nie autonomiczne byty). Platforma interentowa mogłaby objąć szersze grono zainteresowanych. Czy trzeba mnożyć kolejne foldery i broszury? Czy rozsądne jest omijanie zapalnych tematów, żeby nie zrażać odbiorców inicjatywy – chciałbym tu usłyszeć zdanie specjalistów psychologów od takich problemów.. Już na wstępnym etapie byłoby chyba warto skorzystać z pomocy psychologów zajmujących się rozwiązywaniem problemów społecznych i docierania z informacją (niedawno czytałem o kierunku zwanym deep democracy – gdzie dla sukcesu komunikacji bierze się pod uwagę np. inną pozycję „na wejściu” uczestników dialogu w zależności od ich roli społecznej itp.). 1 800 000 to na pewno dość pieniędzy, by stworzyć – może i modelowy w Polsce – projekt porozumienia dla przyrody, krajobrazu i ludzi J.   JK.