Nasi sąsiedzi - pamiętamy

Katarzyna Winiarska od lat zbiera materiały dotyczące historii Żydów białowieskich. Przeszukuje archiwa i zasoby internetowe, przeprowadza wywiady z najstarszymi świadkami w Białowieży i znajduje potomków białowieskich rodzin żydowskich. Stworzyła pierwszy pełny opis społeczności żydowskiej w Białowieży, który został opublikowany w postaci Wirtualnego Muzeum Historii Żydów Białowieskich  www.jewish-bialowieza.pl . Wczoraj, na jego stronie, napisała: 

w niedzielę 9 sierpnia 2020 roku, w 79. rocznicę egzekucji 77 mężczyzn i chłopców żydowskich z Białowieży w dawnej żwirowni koło powstałego rok temu pomnika nie byłam sama – razem ze mną zebrała się grupa mieszkanek i mieszkańców, żeby uczcić pamięć wszystkich Żydów z Białowieży, którzy zostali zamordowani podczas Zagłady. 

Wspominaliśmy tych, którzy zostali rozstrzelani w żwirowni 10 sierpnia 1941 roku przez niemiecki Batalion Policji 322 i tych, którzy oddzieleni od mężczyzn poprzedniego dnia zostali deportowani do getta w Kobryniu i zginęli w masowych egzekucjach wokół Kobrynia i na Bronnej Górze; tych, którzy trafili potem do getta w Prużanie a stamtąd do niemieckiego Obozu Zagłady w Auschwitz, tych którzy zginęli rozstrzelani jeszcze w końcu czerwca i lipcu 41 r., ale także wszystkich tych, nielicznych, którzy ocaleli. 

Wspomnieliśmy też Żydów z Białowieży, którzy choć nie doświadczyli Zagłady, bo umarli przed wojną, nie ma o nich kto pamiętać, bo ich bliscy zginęli. Za nich wszystkich modlitwę El Male Rachamim odmówił rabin Yehoshua Ellis, który uczestniczył z Warszawy w całej uroczystości online.

Naszymi myślami byliśmy też blisko ze wszystkimi potomkami białowieskich Żydów, zarówno tymi, którzy w zeszłym roku byli obecni na odsłonięciu pomnika, jak i tymi, którzy nigdy w Białowieży nie byli. Po zapaleniu świec i położeniu kamieni Katarzyna Breczko, wokalistka i nauczycielka muzyki w Białymstoku, związana z Białowieżą, wykonała hebrajską pieśń Kol Ha'Olam Kulo.

Fot. Piotr Karczmarczyk