Trochę historii

Dzisiejszą wędrówkę po Puszczy można by nazwać „szlakiem dębów”. Lubię wracać do drzew, do których zaprowadził mnie kiedyś Janusz Korbel, które fotografował i pokazywał na tym blogu. Dąb, Quercus, należy do najstarszych drzew świata. Żył już w paleocenie, najstarszej epoce trzeciorzędu, około 65 milionów lat temu!

Ile lat ma najstarszy dąb w Puszczy Białowieskiej wie na pewno Tomasz Niechoda, który od kilkudziesięciu lat mierzy tu drzewa i prowadzi największą chyba w Europie stronę poświęconą drzewom Białowieskiego Parku Narodowego: http://www.drzewa.puszcza-bialowieska.eu/

Od najdawniejszych czasów dąb był drzewem świętym. Źródło tej świętości i przyczynę kultu, jakim otaczano dęby, upatruje się nie tylko w imponujących rozmiarach czy siłach żywotnych tego drzewa, lecz także- a może nawet przede wszystkim – w jego mocy przyciągania piorunów i dawania ognia. Nasz dziki przodek, żyjący w lesie, zauważył, ze pioruny najczęściej biją w dęby i utożsamił sobie boga grzmotów z tym właśnie drzewem. Przerażenie kazało mu go czcić, a zmysł praktyczny podszepnął krzesanie ognia przy pomocy dwóch kawałków drewna, naładowanych piorunem.

Obroną dębów zajmowali się już pisarze starożytni- Teofrast, Katon, Pliniusz. Ten ostatni namawiał nawet do siania lasów dębowych. W Polsce, również stosunkowo wcześnie zaczęto dbać o dęby. Statut Kazimierza Wielkiego z roku 1347 w rozdziale „de incidentibus sylvas” nakazuje kary ( w postaci wołów, owiec czy odpowiedniej ilości zboża) za wycinanie młodej dębiny w cudzym lesie. Później za „gałęzie dębowe albo latorośle w cudzym wycięte gaju” naznaczano karę pieniężną. Gorącym obrońcą lasów w ogóle, a dębów w szczególności, był Jan Ostroróg, żyjący w latach 1565-1622, wojewoda poznański, pisarz i polityk. W swoim „Kalendarzu gospodarskim na horyzont komarzeński” nie tylko żądał troskliwej opieki nad istniejącymi lasami dębowymi, które uważał za wielkie dobro polskiej gospodarki, ale też wskazywał na pilną konieczność zakładania szkółek i pouczał o siedliskowych wymaganiach dębu.

Dęby. Wokół nich masy żołędzi. Nie ma się kto nimi cieszyć, bo przeprowadzony w lutym br. spis zwierząt w Rezerwacie Ścisłym wykazał tylko 4 dziki! Janusz bardzo je lubił i często fotografował; czasem robiliśmy to razem…