Pierwszy śnieg

 

Dziś w Puszczy spadł pierwszy śnieg, a może lepiej powiedzieć: śnieżek. Wygląda to tak, jakby  ktoś obsypał cukrem pudrem cały las. Jeszcze jest to zaledwie zapowiedź zimy i choć prognozy pogody nie zapowiadają mrozów, to gdzieś w środku tli się nadzieja, że może jednak?

Ostoja grzybów

Jesienią Puszcza Białowieska robi szczególne wrażenie. Drzewa pokryte olbrzymią ilością owocników różnych gatunków grzybów tworzą okresową scenografię bogactwa form i kolorów. Lech Wilczek porównał kiedyś taki jesienny las do najpiękniejszego ogrodu.

Żubry

                             

Latem ukryte były w Puszczy. Teraz wychodzą na polany i co dzień można je w spokoju obserwować.  Ale nie zawsze tak było. Przypominamy, co o historii puszczańskich żubrów pisał założyciel tego bloga, Janusz Korbel, w "Przewodniku osobistym".

Profesor Wiesław Walankiewicz nie żyje

 

Profesor dr hab. Wiesław Walankiewicz był ornitologiem, pracownikiem Instytutu Biologii Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach i gorącym obrońcą Puszczy Białowieskiej. Badał jej awifaunę od 1975 r., przynajmniej przez trzy miesiące każdego roku. Prowadził też badania w lasach pierwotnych w wielu krajach i na różnych kontynentach, m.in. w Nepalu. 

Jesienny numer "Wspólnej Białowieży"

Szanowni Państwo, Drodzy Czytelnicy, 

rozmowy - wywiady z interesującymi osobami i na ciekawe bieżące tematy zdominowały tylko troszeczkę przestrzeń naszego z Państwem kolejnego spotkania. Mamy różnorodne ciekawe doniesienia, z białowieskiego podwórka i troszkę szerzej - staramy się poruszać dla Was 

najróżniejsze tematy na łamach naszego pisemka. Dziękujemy wszystkim rozmówcom oraz Autorom, którzy zechcieli podzielić się z nami swoimi tekstami – bardzo cieszy nas każdy z nich, ogromnie liczymy na dalszą współpracę i zapraszamy do niej serdecznie.

Kolejna, jesienna, odsłona naszego Biuletynu Wspólna Białowieża jest

do Państwa dyspozycji 😊

Pozdrawiam w imieniu Redakcji,

Iwona Ruczyńska

Puszcza w pigułce

Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży wydał właśnie nową publikację pt. "Puszcza Białowieska. Miniprzewodnik naukowy". Przygotowali go naukowcy prowadzący badania w tym najlepiej zachowanym lesie naturalnym w Europie: Przemysław Chylarecki, Jerzy Gutowski, Bogdan Jaroszewicz, Rafał Kowalczyk, Anna Kujawa, Małgorzata Latałowa, Grzegorz Mikusiński, Anna Orczewska, Tomasz Samojlik, Nuria Selva, Tomasz Wesołowski, Marcelina Zimny, Michał Żmihorski. W przewodniku przeczytamy m.in. o historii Puszczy, jej wartości przyrodniczej i problemach dotyczących ochrony. Zapraszamy do lektury!

https://www.researchgate.net/publication/344777594_Puszcza_Bialowieska_Miniprzewodnik_naukowy

Dominator

 

Żałuję, że nie widziałam go, kiedy żył. Zdjęcia pokazują, jak potężny był wtedy. Kiedyś, w tej południowej części Puszczy sięgały nieba trzy olbrzymy: Car-Dąb, Dąb Beczka i on. Dziś stoi tylko Car-Dąb. 

Wykroty

To zdjęcia z połowy września, kiedy Puszcza była jeszcze zielona. Wybrałam wydeptaną przez zwierzęta tropinkę i prowadziła mnie ona od jednego wykrotu do drugiego. Za którymś z nich spokojnie pasła się łania. Podniosła głowę i chyba nie pachniałam niebezpieczeństwem, bo po chwili wróciła do skubania trawy. A może mnie nie widziała? Poruszyłam się, chcąc zrobić jej zdjęcie, a wtedy skoczyła szybko w bok. Trudno...Wracam do fotografowania powalonych drzew, dopóki można jeszcze złapać jakieś resztki światła.

Wrzesień w Puszczy

Chodzę po Puszczy... Wrzesień, ale ciepło, cicho, bez komarów. Takie właśnie powinno być lato!

13.numer Wspólnej Białowieży

Ukazał się właśnie najnowszy numer pisemka, wydawanego przez Stowarzyszenie Wspólna Białowieża. Jak zwykle wiele w nim interesujących tematów, pojawili się też nowi autorzy felietonów. Każdy znajdzie tu coś dla siebie... 

Puszcza jak tropikalna dżungla

Wędrując ostatnio po Puszczy przypomniałam sobie słowa Lecha Wilczka, który porównał ją do lasu tropikalnego. Zaczęłam szukać w jego książkach i znalazłam!

Adam Wajrak w Budzie Ruskiej

Wśród prelegentów drugiego dnia Festiwalu Literackiego „Patrząc na Wschód” w Budzie Ruskiej był Adam Wajrak. Jak było do przewidzenia- ściągnął tłumy. Nie opowiadał o swojej nowej książce o Arktyce ( tę jeszcze pisze), ale odpowiadał na pytania słuchaczy. A te dotyczyły oczywiście Puszczy Białowieskiej i zwierząt, ale pytano Adama przede wszystkim o zmiany klimatyczne. Poniżej zapis kilkunastu minut rozmowy.

Spektakl na Polanie

Moja znajoma z Białowieży powiedziała, że dzięki pandemii odkryła Polanę Białowieską. Dziwne... od roku mieszka 50 metrów od niej! Tłumaczyła, ze dotąd biegała tylko do lasu ( w ramach codziennego treningu) i dopiero zakaz epidemiczny sprawił, że zobaczyła to miejsce. A dla mnie to  magiczna przestrzeń. Zwłaszcza teraz, kiedy każdego wieczoru mam tam zupełnie inny spektakl! Za darmo i na żywo :)

Nowi przewodnicy

Białowieski Park Narodowy ma dziesięciu nowych licencjonowanych przewodników.  Celująco zdali wszystkie trudne egzaminy i już od kilkunastu dni pokazują turystom Rezerwat Ścisły - ten najcenniejszy fragment lasu o cechach pierwotnych.  Kim są nowi przewodnicy? Poniżej to, co siedmiu z nich napisało o sobie.

Nasi sąsiedzi - pamiętamy

Katarzyna Winiarska od lat zbiera materiały dotyczące historii Żydów białowieskich. Przeszukuje archiwa i zasoby internetowe, przeprowadza wywiady z najstarszymi świadkami w Białowieży i znajduje potomków białowieskich rodzin żydowskich. Stworzyła pierwszy pełny opis społeczności żydowskiej w Białowieży, który został opublikowany w postaci Wirtualnego Muzeum Historii Żydów Białowieskich  www.jewish-bialowieza.pl . Wczoraj, na jego stronie, napisała: 

w niedzielę 9 sierpnia 2020 roku, w 79. rocznicę egzekucji 77 mężczyzn i chłopców żydowskich z Białowieży w dawnej żwirowni koło powstałego rok temu pomnika nie byłam sama – razem ze mną zebrała się grupa mieszkanek i mieszkańców, żeby uczcić pamięć wszystkich Żydów z Białowieży, którzy zostali zamordowani podczas Zagłady. 

Janusz

7 sierpnia 2015 roku odszedł Janusz Korbel, założyciel tego bloga. To już 5 lat, a wciąż jest z nami, bo pamiętamy, kochamy, przypominamy Jego słowa, serdecznie go wspominamy... 

Puszcza pełna motyli

Od 3 lat spędza w terenie po 10-12 godzin, penetrując miejsca znane i nieznane. Czasem pada ze zmęczenia, jest pogryziona przez gzy, komary, osy i kleszcze, czasem zbierają jej się z bólu łzy. Ale kocha to, co robi. Kto? Agnieszka Aleksiejczuk, która bada motyle w Puszczy Białowieskiej i w jej okolicach. Pierwszy rok to były głównie torowiska i polany puszczańskie, kolejny to doliny rzek i poszukiwania przeplatki aurinii i modraszka alkona, obecny to głównie penetracja puszczańskich borów bagiennych.

Spotkanie na drodze

Niedawno, jadąc z Hajnówki do Teremisek, zobaczyłem stających przy drodze ludzi i kilka samochodów. Obok zatrzymał się autokar i grono ludzi się powiększyło. Zatrzymałem się i ja. Byłem pewien, że źródłem tego tłoku na wiejskiej drodze jest żubr. Nie pomyliłem się. 

Ostatnie pożegnanie profesora Ludwika Tomiałojcia

"26 czerwca 2020 r. w wieku 81 lat zmarł Profesor zw. dr hab. Ludwik Tomiałojć, biolog, ornitolog, ekolog, publicysta, autor wielu książek, badacz Puszczy Białowieskiej oraz obrońca przyrody, który wielokrotnie wspierał działania ekologicznych organizacji pozarządowych."
Więcej >>
O przyrodzie zawsze mawiał: Wolę chronić niż badać. Rozmowa z prof. Ludwikiem Tomiałojciem

Nowy biuletyn "Wspólna Białowieża"

Zapraszamy do lektury najnowszego numeru biuletynu "Wspólna Białowieża". Przypominamy, że redagowanie i wydawanie gazetki jest to całkowicie oddolną i wolontarystyczną inicjatywą mieszkańców Białowieży. W najnowszym numerze mi.in.: wilki, śluzowce, koronawirus, śmieci i susza.

W żywym muzeum

To już 46. rok prac terenowych w Puszczy Białowieskiej, zapoczątkowanych przez Ludwika Tomiałojcia, zoologa, profesora Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego, członka Państwowej Rady Ochrony Przyrody, Rady Programowej Zielonego Instytutu i Komitetu Ochrony Przyrody PAN, teraz kontynuowanych przez jego następców. Przez wszystkie te lata uczestniczył w nich cały sztab ludzi,. Pośród nich jest prof. Tomasz Wesołowski, który wraz z zespołem prowadzi obserwacje w ostatnich fragmentach pierwotnej puszczy zachowanych  w Rezerwacie Ścisłym Białowieskiego Parku Narodowego.  

Czas śluzowców

Puszczę Białowieską opanowały śluzowce. Najbardziej tajemnicze organizmy na planecie. Nie są zwierzętami, nie są roś­linami, nie są grzybami. Są czymś pomiędzy. 

Dąb z Przybudek po wichurze

Niedawna wichura złamała konar pomnikowego dębu koło miejscowości Przybudki. Dąb ma ok.350 lat i jest pomnikiem przyrody od 2001 r.( nr rej.1379). 

Początek czerwca w Puszczy

Zieloność. Po każdym deszczu jeszcze bardziej intensywna, bujna i ...zmysłowa.

Czas czosnku niedźwiedziego

Puszcza Białowieska od kwietnia do czerwca to kraina czosnku niedźwiedziego. Wtedy jest czas jego kwitnienia, a intensywny zapach czuje się już z dużej odległości. Jego kwiaty  zapylane są przez trzmiele i muchy. W czerwcu kwiaty przekwitną, a liście zaczną matowieć i usychać.
Skąd wzięła się nazwa rośliny, dokładnie nie wiadomo. Niektórzy mówią, że niedźwiedzie, które kiedyś żyły w Puszczy,  po wybudzeniu z zimowego snu zajadały się cebulkami tej rośliny, rozkopując ziemię w ich poszukiwaniu. Natomiast faktem jest, że uwielbiają go dziki, które chętnie pasą się ( czy raczej pasły się, bo dzików w Puszczy jak na lekarstwo) na jego łanach.

Czasem słońce, czasem deszcz...

Puszcza Białowieska pod koniec maja zmienia się jak w kalejdoskopie. Rano słońce, w południe deszcz- albo na odwrót. Ze zdjęciami tak samo- jedne ze światłem, na kolejnych już go nie ma. I takie właśnie jest majowe wędrowanie po Raju... A ponieważ nie ma jeszcze komarów- jest cudnie! :)

Grab butelka z Puszczy Białowieskiej

Jeden z najciekawszych pod względem pokroju grabów Puszczy Białowieskiej. Już w latach 70-tych XX wieku jego zdjęcie pojawiło się w wydawnictwach poświęconych Puszczy Białowieskiej, a w 1993 roku otrzymał status pomnika przyrody. Nie jest najgrubszy (obw. 375 cm w 2009 r.), ale najwyraźniej przyciąga uwagę osób, które trafiają na niego podczas swoich puszczańskich wędrówek. Nam wygląd jego pnia kojarzy się z butelką. Drzewo pojawia się na wielu zdjęciach, także na facebooku. Rośnie w oddz. 488 w towarzystwie kilku potężnych dębów (obw. 480-608 cm).

Maj w Puszczy

Puszcza Białowieska jest piękna każdego dnia. To nie przesada, nasza Puszcza taka jest - tajemnicza, zmienna, mroczna, niedostępna, trudna do przebycia, skrywająca mnóstwo tajemnic. Maj to właśnie ta pora, kiedy Puszcza niemal niepostrzeżenie zmienia swoje szaty z wiosennych na letnie.  W koronach drzew gęstnieje od rozwijających się liści, do dna lasu dociera coraz mniej światła. Wiosenne kwiaty - geofity kończą okres wegetacji, pąki zasypiają i kryją się w kryptach - podziemnych częściach rośliny,  ukryte będą czekać do kolejnej wiosny.

Nauczają pradawnego prawa życia

Najnowszy "Przekrój" przypomina słowa, które o drzewach napisał Hermann Hesse.

Od zawsze uważałem, że najdobitniejsze kazania głoszą drzewa. Uwielbiam te rosnące w grupach i w rodzinach, w lasach i w zagajnikach. Ale jeszcze bardziej wielbię te, które żyją w pojedynkę. Są jak samotnicy. Nie ci, którzy uciekli na odludzie z powodu jakiejś słabości, ale jak wybitne, odosobnione jednostki, np. Beethoven albo Nietzsche. W ich wierzchołkach szumi świat, ich korzenie spoczywają w nieskończoności; tylko one się w niej nie gubią, lecz dążą ze wszystkich życiowych sił do jednego celu: wypełniać mieszkające w nich prawo, rozwijać własną postać, przedstawiać siebie. Nic nie jest bardziej święte, bardziej godne naśladowania niż piękne, silne drzewo.

Nareszcie deszcz!

Jak dobrze, że wreszcie pada, bo susza w Puszczy była przerażająca! Wstrząsający był zwłaszcza widok Orłówki, rzeki przepływającej przez Rezerwat Ścisły, tworzącej w nim malownicze rozlewiska. Zdjęcia poniżej dzielą równo 2 lata: to kwiecień 2018 i 2020 roku. Jeszcze parę dni temu w Orłówce prawie nie było wody, a krajobraz zmienił się nie do poznania! Może jednak obecne deszcze odmienią jej zły los? 

Puszczańskie dziwności

Wędrując po Puszczy można zobaczyć różne dziwne formy, kształty i kolory. Zdjęcie powyżej mogłoby z powodzeniem przedstawiać skamielinę lub fragment starożytnej rzeźby. Jest to jednak huba ( czyli hubiak pospolity, usytuowany na leżącym drzewie). Poniżej inne- naprawdę "niepospolite" :)  jego formy.

Koalicja Kocham Puszczę apeluje o zespół kryzysowy dla Puszczy Białowieskiej

Tylko w bieżącym roku w kompleksie leśnym Puszczy Białowieskiej miało miejsce 9 pożarów w tym 6 podpaleń, dodatkowych 28 pożarów miało miejsce na przylegających łąkach i w zdecydowanej większości były to podpalenia - wynika z danych pozyskanych od Straży przez Obóz dla Puszczy. Zajęły niewielką powierzchnię i udało się je ugasić, ale jest ryzyko, że sytuacja wymknie się spod kontroli jak to miało miejsce w Biebrzańskim Parku Narodowym.

Bardzo ciekawa wymiana zdań nt. suszy w Puszczy

Polecamy zwłaszcza wymianę zdań między Fundacją Dzika Polska a RDLP w Białymstoku (w komentarzach)


Dla pewności, zrzuty ekranu najciekawszych wątków dyskusji na zaś, gdyby zniknęły w czeluściach Internetu.

Dąb prof. Janusza Falińskiego

Profesor dr hab. Janusz Faliński ( 1934- 2004) - niezwykle zasłużony dla Puszczy Białowieskiej, był wybitnym geobotanikiem, ekologiem, długoletnim kierownikiem Białowieskiej Stacji Geobotanicznej UW oraz przewodniczącym Rady Białowieskiego Parku Narodowego. Zajmował się antropogenicznymi zmianami roślinności, kartografią roślin i dynamiką wegetacji. Miał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Camerino we Włoszech, był członkiem włoskiej Akademii Nauk Leśnych. Działał w Polskim Towarzystwie Botanicznym, a także w Polskim Towarzystwie Geograficznym . Był członkiem kilku komitetów PAN oraz rady naczelnej International Association for Vegetation Science, redaktorem periodyku Phytocoenosis, autorem i redaktorem wielu publikacji naukowych. 
W 2006 roku Tomasz Niechoda nazwał jego imieniem dąb, rosnący w oddziale 579 Puszczy Białowieskiej.

Martwe drzewa w Puszczy

Z zamierających i martwych drzew w puszczy korzysta kilkaset gatunków roślin, grzybów i zwierząt.  Marzec, to dobra pora, by przyjrzeć się niektórym mieszkańcom puszczy, dla których zamierające i martwe drzewa to ,,być albo nie być”.

Car Dąb

Najsłynniejszym drzewem w pobliżu Hajnówki jest nieżywy już od ponad 30 lat Car Dąb.  Idąc na południe, wzdłuż linii kolejki wąskotorowej, mijając kilka rezerwatów, można do niego dojść. Car Dąb bywa uważany za najgrubszy dąb w puszczy (podają tak nawet najnowsze przewodniki), choć nie jest to prawdą – za życia drzewa obwód pnia w pierśnicy wynosił ok. 640 cm, co daje mu siódme miejsce w polskiej części puszczy. Bez kory jest nadal imponujący i wynosi 610 cm przy wysokości 41 m!

Czy w Puszczy znowu usłyszymy piły?

Obóz dla Puszczy informuje:

"Wzięliśmy wczoraj udział w zorganizowanym przez Lasy Państwowe spotkaniu dotyczącym opracowywanego właśnie Planu Urządzenia Lasu na lata 2022-2031 dla Nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka.
Plany Urządzenia Lasu, to dokumenty, które określą ramy prowadzenia gospodarki leśnej w Puszczy Białowieskiej przez następne 10 lat. Od ich kształtu, zależeć będzie jej los w najbliższych latach. Lasy Państwowe deklarują chęć współpracy.

Król

Teraz, na polach w okolicach Hajnówki, można obserwować duże stado żubrów. Adam Wajrak, na swoim fb napisał, że jest ich nawet 100 sztuk. To naprawdę fascynujący widok!  A jednak wolę spotkania z żubrami w Puszczy. To zawsze niespodzianka. Raz one mnie, raz ja je zaskakuję. 

Drogą w poranek

Do dzisiejszych zdjęć najlepiej chyba pasuje wiersz Borysa Russko, którego twórczość bardzo cenił też Janusz Korbel.

Pierwszy w 2020 roku numer Wspólnej Białowieży

Właśnie ukazał się pierwszy w 2020 roku, a dziesiąty już numer gazetki "Wspólna Białowieża". Przypominamy, że jest to pismo wydawane i redagowane pro bono przez Stowarzyszenie Wspólna Białowieża, której członkowie dzielą się w nim swoimi spostrzeżeniami, radami, troskami i radosnymi wydarzeniami, które dostrzegają wokół siebie. Gazetkę można otrzymać w następujących miejscach w Białowieży: sklepach Arhelan, Jarzębinka, Pod Sarenką, U Jasi ( ul.Mostowa), Ośrodku Zdrowia, Urzędzie Gminy i Urzędzie Pocztowym. Zapraszam do lektury!

O wilku mowa

Oczywiście, można mówić o wilku, że waży około 40 kilogramów, że ma ponad metr długości, a wędruje po obszarze ponad 100 km, a nawet, że jego uzębienie liczy 42 zęby. Można mówić, że żywi się głównie jeleniami. Ale taka wiedza  nie mówi nam nic o prawdziwym wilku w nas samych. O tym, co jest istotą konfliktu między człowiekiem i wilkiem, o polaryzacji naszego do niego stosunku (od miłości do nienawiści) i wreszcie o przyczynie naszego lęku przed wszystkim, co dzikie i wolne.

Spotkanie z wilkiem

To było jak sen. Najpierw z prawej strony wybiegł na drogę wilk. Patrzył na nas przez chwilę, po czym odbiegł w lewo. Myślałam, że znów się pojawi, bo naśladowałam wilcze wycie. Tak przecież robi Adam Wajrak ! Po jakimś czasie, dokładnie z tego miejsca w którym zniknął wilk, wyszedł…dorodny jeleń! Też stanął na środku drogi i patrzył na nas. Potem poszedł w prawo. Wciąż nie wiem, kto za kim szedł – wilk za jeleniem czy jeleń za wilkiem?

Cisza w lesie

Minęła połowa stycznia, a Puszcza wygląda tak samo, jak w październiku, listopadzie, grudniu... Chociaż nie- jest pewna zmiana. Nie tyle widać ją, co słychać. Jeszcze miesiąc temu Puszcza była cicha. Teraz odgłosy ptaków są wyraźnie inne- wiosenne? Jednak w obrazach Puszczy, w kadrach, które dziś pokazuję z ostatniego mojego spaceru, tego nie słychać. Jest w nich zimowa cisza, z którą dobrze współgra wiersz Barbary Góralczuk, specjalnie dedykowany temu blogowi pt. "Cisza w lesie". 

Przez puszczę na przełaj

Dzisiaj zapraszam na wyprawę w głąb Puszczy, niestety bez śniegu. Śnieg mieliśmy tylko przez kilka dni, lecz zimy jeszcze nie koniec, jest szansa, że to się zmieni i krajobraz nam się zabieli. Cóż, takie nastały czasy, że za białą zimą tęsknimy coraz częściej.  Do puszczy jednak zawsze wyjść warto.

Zielone przyprószone

W niedzielę, 5 stycznia, trochę Puszczę przyprószyło. Jest pięknie! Spacer, nie tylko po Rezerwacie Ścisłym BPN, na pewno dostarczy każdemu wielu estetycznych wrażeń, tylko dlaczego śniegu jest tak mało? Kiedy wreszcie przyjdzie prawdziwa, śnieżna zima?

Wspólna Białowieża- numer dziewiąty

W końcu grudnia 2019 roku ukazał się dziewiąty już numer Wspólnej Białowieży.