Adam Wajrak w Budzie Ruskiej

Wśród prelegentów drugiego dnia Festiwalu Literackiego „Patrząc na Wschód” w Budzie Ruskiej był Adam Wajrak. Jak było do przewidzenia- ściągnął tłumy. Nie opowiadał o swojej nowej książce o Arktyce ( tę jeszcze pisze), ale odpowiadał na pytania słuchaczy. A te dotyczyły oczywiście Puszczy Białowieskiej i zwierząt, ale pytano Adama przede wszystkim o zmiany klimatyczne. Poniżej zapis kilkunastu minut rozmowy.

Adam:

Sytuacja wygląda źle. Bo nawet jak byśmy przestali emitować dwutlenek węgla, to mamy już coś w rodzaju sprzężeń zwrotnych. W Arktyce, gdzie jeżdżę, ta lokomotywa już ruszyła. Ponieważ jest coraz mniej lodu na morzu, to woda się nagrzewa od światła słonecznego, bo światło słoneczne nie odbija się od lodu. A jak woda się nagrzewa, to jest coraz mniej lodu. A jak to się dalej będzie nagrzewać, to mamy rozmarzanie wiecznej zmarzliny, mamy olbrzymie ilości metanu, które pójdą do atmosfery, więc sytuacja jest naprawdę bardzo poważna. Mam nadzieję, że się ogarniemy, ale to nie chodzi o same emisje, ale jak traktujemy dziką przyrodę, która jest takim buforem, zderzakiem. Ile parków narodowych powstało w Polsce w ciągu ostatnich 20 lat? Zero!

Uczestnik spotkania:

A czy da się coś w ogóle zrobić, czy pociąg jest już tak rozpędzony, że możemy się tylko przyglądać, jak ta dewastacja postępuje?

Adam:

Ja jestem wychowany przez Wojtka Moskala na wyprawach polarnych. I mam taką zasadę, że dopóki można iść, to się idzie. Więc proszę się nie zastanawiać. Możemy dalej spalać ten węgiel, zrobić wielką balangę, zjeść ostatnie pandy, łosie i jelenie, ale myślę że to nie ma sensu. Jeżeli jesteśmy tu i teraz, mamy technologie, które mogą nam pomóc, to warto coś zrobić, nie wolno się poddawać. Musimy to zrobić razem, żaden kraj sam sobie nie poradzi. Unia mówi- redukujemy emisje, zero emisyjności, neutralność klimatyczna do 2050 roku. A z drugiej strony, ponieważ wiemy, że ta maszyna klimatyczna już ruszyła, ze pędzi, to naszym zderzakiem, buforem jest dzika przyroda. I to też Unia mówi: chrońmy lasy, zostawmy je w spokoju, nie tnijmy. I one będą i absorbentem i magazynem i też takim rezerwuarem bioróżnorodności. Zostawmy dzikie rzeki. Przecież widać, co się dzieje z rzeką zamienioną w kanał, stąd są te destrukcyjne powodzie. Co mamy teraz? Suszę. A przed chwilą mieliśmy olbrzymie opady tzn. ta woda wpada, rozwali coś i leci dalej. Ona się tu nie zatrzymuje. A to jest wynik poważnego przekształcenia środowiska przez człowieka.

Ostatnie pytanie zadała kilkuletnia dziewczynka:

Co my, małe dzieci, możemy zrobić dla przyrody i dla Ziemi? Od czego zacząć?

Adam:

Ja ci powiem, od czego zacząć. Od ciekawości. Jak będziesz ciekawa świata, będziesz chodzić i obserwować, podglądać przeróżne rzeczy, które dzieją się w przyrodzie, jeśli będziesz czytać książki…Czytanie książek jest bardzo ważne, bo to jest nasza zbiorowa pamięć. To jest jakbyś się wymieniała doświadczeniami z tysiącem ludzi! …To potem będziesz wiedziała, co należy zrobić! Czyli podglądactwo i czytactwo :)