O Puszczy przed laty

W sekretariacie Białowieskiego Parku Narodowego można już obejrzeć pierwszy egzemplarz polskiego tłumaczenia dzieła Grigorija Karcowa „Biełowieżskaja Puszcza” z 1903 roku. Książka została przetłumaczona przez wieloletniego dyrektora i pracownika Białowieskiego Parku Narodowego dra Czesława Okołowa i nie jest to zwykłe tłumaczenie, gdyż zadbano o zachowanie oryginalnego formatu i układu dzieła, jest to więc (gdyby nie polski język) reprint oryginału. Reprint bardziej udany, jeśli chodzi o jakość reprodukcji od reprintu wydanego kilka lat temu w Białorusi, w którym można mieć zastrzeżenia do jakości ilustracji.

Już wkrótce ta wyjątkowa książka będzie dostępna do kupienia w BPN i w innych miejscach w regionie. Zachęcając do zakupu wszystkich mających w planach odwiedzenie Puszczy Białowieskiej umieszczam poniżej kilka stron ilustracji zreprodukowanych z oryginału. 

Tak rysownik z przełomu XIX i XX wieku wyobrażał sobie pradawnych mieszkańców Puszczy

A tak zilustrowano polowanie Zygmunta Augusta - myśliwcy faktycznie zasiadali w pawilonie, pod który zapędzano im zwierzęta do zabijania 

Tutaj widzimy tradycyjny sposób zabijania żubrów przez ludność miejscową - zapędzona na lód żubrzyca nie ma szans.. 

Tak wyglądał carski pałac myśliwski wkrótce po wybudowaniu. Posadzone wokół drzewa nie zdążyły jeszcze podrosnąć.

To edytorskie arcydzieło, na wysokim poziomie graficznym i zawierające mnóstwo informacji przede wszystkim z okresu carskiego zarządzania puszczą, bo informacje historyczne nie są wolne od licznych błędów, które zaowocowały mitami i legendami np. o zamczysku, Białej Wieży w Kamieńcu czy hordach Jaćwingów w puszczy.

A skoro jesteśmy przy reprintach to zacytuję tutaj jeszcze jedno cenne wydawnictwo „Lasy Drugiej Rzeczpospolitej w dawnych zapiskach prasowych” pod redakcją Jarosława Krawczyka:

15 maja 1939 Dziennik Białostocki pisze: „Park Narodowy w Puszczy Białowieskiej jest zdeptany w kratkę. Ścieżki wiją się we wszystkich kierunkach, omijają skrzętnie bagienka i wykroty, przełażą przez leżące olbrzymy leśne, docierają do każdego zakątka, by w najurodziwszym miejscu pozostawić ślad: papierzyska, niedopałki papierosów, lub inicjały wyrżnięte scyzorykiem na pniu pradawnego drzewa”.

Tak było 75 lat temu, więc naprawdę możemy się cieszyć jak wielkie zmiany zaszły od czasów I wojny światowej w Puszczy Białowieskiej. A jeśli chodzi o te inicjały wycinane scyzorykiem, to tradycja trwała i po II wojnie, co pokazał mi Tomek Niechoda na pniu drzewa w obszarze ochrony ścisłej:

Ktoś wykaligrafował w pniu prastarej sosny bartnej (barć ze śniotem!) datę swoich odwiedzin: 22 lipca 1973. 22 lipca to było w tamtej epoce państwowe święto, więc może ktoś umówił się na randkę w puszczy i potrzebował zaznaczyć tę datę na martwej od stu lat sośnie...  (drzewo znajduje się w trudno dostępnym obszarze ochrony ścisłej)