NIE MA ZGODY NA NIEPOTRZEBNE ZABIJANIE

Nawiązując do aktualnych wydarzeń w Puszczy (odsłonięcie pomnika żubra wykonanego z łusek podarowanych przez myśliwych, obóz ekologów „Rykowisko dla jeleni, nie dla myśliwych”, realizacja trzeciego odcinka programu „Czytanie Puszczy”, którego bohaterem będzie były myśliwy Zenon Kruczyński) przedstawiamy dzisiaj fragmenty rozmowy opublikowanej w miesięczniku „Brać Łowiecka”, w której Wojciech Sobociński rozmawia z Zenonem Kruczyńskim, byłym myśliwym, autorem książki „Farba znaczy krew”, publicystą i aktywistą ekologicznym. Niech to będzie podsumowanie wątku myśliwskiego z ostatnich postów. Tekstowi towarzyszą zdjęcia z realizacji programu TVP.

WS: Spotykamy się w Puszczy Białowieskiej, gdzie od kilku lat uczestniczy Pan w akcji „Rykowisko dla jeleni, nie dla myśliwych”. O co właściwie chodzi w tym działaniu?

ZK: Mówimy w ten sposób, że nie chcemy, aby te zwierzęta były zabijane, a już szczególnie w czasie rykowiska.

Zabijanie samców w okresie godowym, gdy mają przekazywać geny, w tym uśmiercanie również tych najsilniejszych - jest pomyłką. Takie działania na pewno nie służą przyrodzie i jeleniom. Służą wyłącznie ludziom i ich chciwości na doznania związane z zabijaniem tych pięknych zwierząt.

[…]Popatrzmy na poroża sprzed stu, dwustu lat  wiszące w łowieckich kolekcjach. Selekcja w obecnej postaci prowadzona jest od około stu lat. Żeby zweryfikować jej skutki wystarczy pójść na pierwszą lepszą wystawę łowiecką, by zobaczyć, że współczesne trofea nie różnią się od tych sprzed wieków. Widać gołym okiem, że selekcja jeleniowatych przez myśliwych nie ma żadnego sensu. To nie działa.

Badacze przyrody zaobserwowali jednak pewne prawidłowości i dlatego współczesne łowiectwo nie jest ukierunkowane wyłącznie na selekcję pod kątem jakości trofeum. Utrzymanie w miarę naturalnej piramidy wiekowej w populacji jest również zadaniem myśliwych.

Kiedyś robiły to drapieżniki. Myśliwi mogą tylko mówić, że zastępują drapieżniki, ale fizycznie absolutnie nie są w stanie zachowywać się tak jak drapieżniki. Weźmy na przykład wilki. Polując, wysiłkowo testują one ofiarę. W ten sposób pokarmem wilków stają się w ogromnej większości zwierzęta słabsze, w gorszej kondycji. Myśliwi mówiąc o selekcji, mają na myśli męską część zwierząt. Gdyby posłużyć się zwykłym zdrowym rozsądkiem, to pojawia się tu pytanie: czy selekcjonowanie tylko męskiej części populacji ma sens? Przecież geny przekazują potomstwu mniej więcej po równo i ojciec i matka. Myśliwi zachowują się tak, jakby o tym nie wiedzieli. A łań czy saren myśliwi nie są w stanie selekcjonować. Żaden(!) myśliwy nie jest w stanie pobiec za łaniami, by przetestować ich kondycję. Dlatego porównywanie się myśliwych do drapieżników jest trochę zabawnym uzurpatorstwem. Wilki utrzymują populacje jeleni w zdrowiu. W jaki sposób robią to myśliwi? Zdrowie całych populacji zwierząt dzikich to dla myśliwych „ląd niedostępny”.  Wiemy natomiast, że wilki nie pozostawiają po sobie poranionych zwierząt. Myśliwi mają w lesie do 30% postrzałków jeżeli chodzi o duże zwierzęta, i tylko część z nich odnajdą. W przypadku ptaków - to jest prawdziwy dramat. O wiele więcej się rani niż zabija. Sami o tym piszą w sposób alarmujący.    

[…]Jeszcze raz wrócę do działań sprzeciwiających się polowaniom w czasie rykowiska. Myśliwi uważają, że właśnie w tym okresie jest to uzasadnione, ponieważ łatwo wówczas zbliżyć się do byka, obejrzeć i zdecydować, czy strzeli się właśnie do tego, czy innego. Minimalizuje też w ten sposób ryzyko postrzelenia zwierzęcia.

Dla mnie zabijanie byków w czasie rykowiska to zwykłe świństwo jakie robi się męskiej części przyrody. I damskiej zresztą też. To jest zachowanie wręcz przeciwne do deklaracji myśliwych którą składają już w art.1 Ustawy prawo łowieckie, który brzmi: Łowiectwo, jako element ochrony środowiska przyrodniczego, w rozumieniu ustawy oznacza ochronę zwierząt łownych(…). Na czym polegać ma w tym przypadku deklarowana na pierwszym miejscu „ochrona środowiska przyrodniczego” i „ochrona zwierząt łownych”? […]

[…]

Proszę mnie poprawić, ale jeśli się nie mylę, to ludzie zaangażowani w wasze działania stanowią dość wąski krąg osób. W jaki sposób chcecie przekonać większość społeczeństwa do własnych idei? Szczególnie do idei zaniechania polowań.

Ogromna większość społeczeństwa ma ukształtowaną wyłącznie przez samych myśliwych świadomość tego, czym jest współczesne łowiectwo. Chcemy dotrzeć do tych ludzi przede wszystkim poprzez edukację i pokazać, jak naprawdę wygląda zabijanie istot dzikich i po co się to robi. Chcemy wykazać niebywałą anachroniczność i nieracjonalność łowiectwa, wspominałem o tym. Chcemy pobudzić te 99,74% niepolującego społeczeństwa do postawienia pytania: „Czy chcemy wśród siebie tolerować zabijanie zwierząt dla hobby?”. Cytując za Magdaleną Micińską - Bojarek i jej książką „Łowiectwo. Aspekt humanitarno – prawny”, naukowcy dobitnie podkreślają samoregulacyjną zdolność biosfery. Badania prowadzone na obszarach dużych parków narodowych we Włoszech, Szwajcarii wykazały pełną, dynamiczną i naturalną zdolność do utrzymania równowagi ilościowej. Zwierzęta mają wewnętrzny mechanizm regulowania wzrostu populacji, a ingerencja myśliwych jest wręcz szkodliwa. Całkowity zakaz polowań komercyjnych wprowadziły kraje takie jak Kenia (w 1977 roku), Kostaryka (w 2012 roku) i Botswana (od roku 2014). W 1999 roku rozporządzeniem wprowadzono w Holandii zakaz polowania na ptactwo wodne. Natomiast w roku 2013 w Holandii został złożony projekt ustawy likwidującej łowiectwo w tym kraju. Przeciwnicy łowiectwa w Holandii nie chcą tolerować sytuacji, w której ktokolwiek czerpie przyjemność z zabijania zwierząt. Takie rozwiązania harmonizują z postępującą wrażliwością społeczną i poziomem świadomości ekologicznej. W dzisiejszych czasach światowego zaniku bioróżnorodności, czyli po prostu realnego wymierania gatunków na Ziemi, myśliwi prezentują bardzo trudną do obrony, twardą postawę: „Zabijać!. O ileż łatwiej jest nam, ludziom stojącym na pozycji: „Ochraniać wszelkie życie!”. Taka postawa daje wielką energię. […]Nie ma specjalnego znaczenia, jak liczną stanowimy grupę. Społeczeństwa zmieniają jednostki, nie tłumy.

[…]Każdy z nas ma wpływ na to, z jakimi intencjami coś zrobi. Warto przy tym pomyśleć, po której stronie własnego ja chcemy stać – po tej ciemnej, związanej z zabijaniem, czy po „miękkiej”, przyjaznej innym istotom. Każdy ma taki świat, jaki sobie wybierze.

Spotkałem się z opinią, że współcześni myśliwi polscy znieczulają społeczeństwo na to, co robią przez sprawny PR i edukację. Pan też tak uważa?

PZŁ ma pieniądze, media, wydawnictwa, są programy edukacyjne, nawet już w przedszkolach. To ewidentnie działania kształtujące świadomość społeczną, czyli PR. Z łatwością można znaleźć w internecie radosne opisy i zdjęcia, jak dzieciaki z marchewkami w plecaczkach wędrują do paśnika, prowadzone tam przez miejscowego leśniczego i myśliwego zarazem. Uczy się je, że „zima sroga, a one są dobre dla zwierzątek”. Tego, że 150 m od tego paśnika będzie za kilka dni polowanie zbiorowe na którym kilka dzików dostanie po kuli i jeszcze „pozyska się zajączka” i ktoś nie dojdzie rannej łani – już się nie mówi tym maluchom. Dla mnie jest to niegodna manipulacja. Dodam przy okazji, że obecność dzieci do lat osiemnastu przy uboju i uśmiercaniu jest przez polskie prawo zakazana. Planujemy wystąpić  do Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dzieci w sprawie obecności dzieci na polowaniach, czyli tam, gdzie zabija się w ich obecności zwierzęta. To jest paląca sprawa.

Co do jednego pozwolę się z Panem nie zgodzić. Pompowanie pieniędzy w media i programy edukacyjne przez środowiska łowieckie było i raczej wciąż nie jest w żaden sposób ukierunkowane. Dostrzegamy je dopiero od kilku lat i doskonale widać, że jest to bezradna odpowiedź na ataki pojawiające się ze strony mediów współpracujących z osobami o pokrewnych do Pańskich poglądach. […]

W historii ludzkości łowiectwo już wypełniło swoją ważną rolę. […] Obecnie w Polsce zjadamy prawie 80 kg a w Stanach 115 kg mięsa rocznie na osobę. W Polsce ludzie zjadają 0,34 kg mięsa dzikich zwierząt na osobę rocznie. Współczesne łowiectwo nie ma żadnego znaczenia dla wyżywienia ludzi, jego znaczenie jest tak małe, że aż pomijalne w bilansie ekonomicznym. […]Tu zresztą pojawia się rażąca niezgodność prawa stanowionego w stosunku do zwierząt hodowlanych i zwierząt ulubieńców. Gdyby ktoś zabijał zwierzęta z tych grup dla rozrywki – poszedłby do więzienia. A gdyby jeszcze zostawiał tyle rannych zwierząt ile zostaje w lesie po polowaniach?  Proszę sobie wyobrazić, że 1/3 krów ucieka z rzeźni z nie do końca podciętymi gardłami i wykrwawia się gdzieś po krzakach… Nikt by tego nie tolerował! A łowiectwo - zabijanie istot dzikich - jest tolerowane, ponieważ ludzie mają obraz polowań taki, jaki myśliwi chcą przedstawić. […]

Nie zgodzę się z tą opinią. Puchalski nie obnosił się ze swoją łowiecką pasją, to prawda, ale nie ukrywał jej. Nakręcił nawet na ten temat film. Michał Sumiński wprost opowiadał w „Zwierzyńcu” o wielu polowaniach. Obaj jednak pozostali w naszych głowach jako piewcy dzikiej przyrody. Nie oszukujmy się – dzikiej przyrody, w której zabijanie i śmierć są codziennością. Czy występując przeciwko polowaniom nie występujecie aby przeciwko naturalnym procesom? Czy rzeźnie, do których tak chętnie się Pan odwołuje, nie są szczególnym przykładem ludzkiego wynaturzenia? Tam ginie 100% zwierząt, w czasie polowania dzikie zwierzę ma znacznie większe szanse przeżycia.  

Czy da się „rozbudzić miłość do przyrody” z karabinem w ręku i nożem do patroszenia w kieszeni? Co do Michała Sumińskiego, to jedna z wolontariuszek nadesłała ostatnio email, który zawierał taki fragment: "Skrajny przykład hipokryzji – z mojego dzieciństwa – to postać legendy TV – „dobrotliwego” pana Sumińskiego z sumiastymi wąsami ze Zwierzyńca, który teoretycznie zaszczepiał u dzieci pasję do bezkrwawych polowań z lornetką, co nie przeszkadzało mu jeździć w tym samym czasie na egzotyczne safari do Afryki z... ostrą amunicją, czy np. na Syberię strzelać razem z PZPR-owskimi kacykami, dygnitarzami partyjnymi do oszalałych ze strachu zwierząt ze... śmigłowca Mi-8. Dom miał wypełniony od listwy przypodłogowej do sufitu trofeami zamordowanych osobiście zwierząt."

Uzbrojone w doskonałą broń i przyrządy optyczne współczesne myślistwo jest procesem nienaturalnym. Można by popatrzeć na polowanie i funkcje jakie spełniało w zamierzchłych czasach, jako mniej więcej naturalny stan. Ludzie zabijali zwierzęta by mieć co jeść, by przeżyć. Taka jest zasada: jesteś głodny – masz prawo jeść. Czy współcześnie jesteśmy głodni? Czy mamy za mało mięsa? […]

Używa Pan czasem określenia „przemoc wobec procesów naturalnych”. Co ma Pan na myśli?

Niezłym przykładem tego typu przemocy wobec naturalnych procesów w przyrodzie są szczepienia lisów. Wielkość populacji lisów bardzo się zwiększyła. Odebraliśmy temu gatunkowi naturalną przyczynę śmierci, robiąc to wyłącznie z obawy o zdrowie ludzi. Zresztą, z obawy nad wyraz mocno przesadzonej. I wpadliśmy w pułapkę szczepień: liczba lisów rośnie i nie wiemy co by się stało, gdyby teraz zaprzestać prewencyjnych szczepień. Przy tej ilości lisów strach spróbować, jak wtedy byłoby ze wścieklizną. Jesteśmy w impasie. Przy tym wszystkim można się tylko domyślać, że twórcy idei szczepień lisów i producenci szczepionek ekonomicznie mają się dobrze. Popyt rośnie wraz z liczbą lisów.

[…]Zresztą, oprócz zabijania ptaków, patologii które degenerują myślistwo od wewnątrz, jest więcej.

Na przykład?

Polowanie na nęciskach, w ogóle polowanie z ambon kojarzące się jakoś ze skrytobójstwem, polowania zbiorowe tak głęboko naruszające ekosystem, zabijanie samców w czasie godów i trofeistyka, wspomniane polowania na ptaki, w tym polowania na hodowlane bażanty i kuropatwy, które dla mnie są zwykłym morderstwem, ale również dokarmianie zwierząt. Przecież w lesie przez miliony lat nie było takiej karmy, jaką w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat dożywiane są zwierzęta. To jest nienaturalne i źle służy przyrodzie. W Niemczech jest zakaz dokarmiania zwierząt płodami rolnymi. Zresztą sam prof. Jezierski na łamach BŁ 8/2009 podsumowując jeden ze swoich tekstów stwierdził, że „nie należy się łudzić: dokarmianie nie ma wpływu na przeżywalność zwierząt”. Jasno sformułował również taki wniosek: „Z punktu widzenia całości produkcji rolnej żerowanie zwierzyny na płodach i plonach tej produkcji nie ma żadnego praktycznego znaczenia dla efektów gospodarki rolnej. Dotyczy to wymiaru towarowego jak i szczególnie wymiaru finansowego”. Czas przestać wymachiwać sztandarem z napisem „szkody i dokarmianie”. Podejście do szkód w rolnictwie powinno przejść gruntowną przemianę. Wciąż nie ma twórczej myśli, jak mądrze ograniczyć dostęp zwierząt do upraw rolnych. Jak poradzić sobie z uprawami leśnymi bez grodzeń? Wielkie dokarmianie, głównie na nęciskach(!) i swobodny dostęp do  upraw rolnych przekłada się na wzrost liczebności gatunków z listy zwierząt łownych. I jest co zabijać, a o to przecież w łowiectwie głównie chodzi. Kto z myśliwych twierdzi inaczej – niech idzie do lasu bez karabinu.

Myśli Pan, że realne jest zrezygnowanie z łowiectwa lub taka jego zmiana, by zniknęły wymienione wyżej kwestie?

Zawsze na styku zwierzęta – ludzie dochodzić będzie do konfliktów jakichś interesów. Ale zachowajmy proporcje, popatrzmy na to, jak wyglądają straty po naszej ludzkiej stronie a jak po tamtej, zwierzęcej. Za zjedzenie kartofla na polu – kula w łeb!  Z mojego punktu widzenia, pojawiają się tu też wielkie straty po stronie ludzkiej. Jakże to trudny dla człowieka los i jego skutki: wciąż i wciąż zabijać. Uśmiercanie to skrajna przemoc której się dopuszczamy. Nie musi być jej aż tyle. Jako ludzie jesteśmy niesłychanie inteligentni, zmyślni, twórczy. Szukajmy innych dróg.

Dziękuję za rozmowę.

   

Cała rozmowa ukazała się w miesięczniku „Brać Łowiecka” nr 6 i nr7 br.