Znikające pomniki

Blog poświęcony jest co prawda przyrodzie Puszczy Białowieskiej, ale jej ochrona wiąże się zwykle w jakiś sposób z zachowaniem także wartości krajobrazowych i kulturowych. W kilku postach pisaliśmy o wyciętym największym dębie w Białowieży, kiedyś pomniku przyrody. Dzisiaj, przy okazji zebrania Komitetu Sterującego Programu na rzecz zrównoważonego rozwoju i ochrony regionu Puszczy Białowieskiej dostałem od pana Alberta Litwinowicza, wójta gminy Białowieża zdjęcia wyciętego dębu z zapewnieniem, że po wypaleniu jego dziupli nie było tam pachnicy. Zdjęcia prezentujemy poniżej. Na temat obecności, czy nie tego chronionego owada niech się wypowiadają specjaliści. Z dotychczasowych opinii wynika, że jednak był. Pomijając pachnicę dębową zniknął pomnik przyrody i atrakcyjne krajobrazowo i kulturowo drzewo. Zanim pokażemy otrzymane dzisiaj zdjęcia umieszczę inne fotografie - też pomnika, ale tym razem kultury. Przy wjeździe do Białowieży, po prawej stronie, niedaleko stacji benzynowej rzuca się w oczy oryginalny, drewniany budynek. Niestety, w opłakanym stanie i wymagający gruntownego remontu pod okiem konserwatora zabytków. Prawdę mówiąc nie jestem nawet pewien, czy budynek jest w rejestrze.  Tymczasem możemy go oglądać w czasach świetności na ilustracji w słynnym dziele edytorskim przełomu wieków, "Biełowieżskaja Puszcza" Georgija Karcowa (z roku 1903). Był to dom strażnika carskiej drogi wojskowej przecinającej Puszczę ze wschodu na zachód. Trzeba przyznać Białorusinom, że w ich części puszczy pieczołowicie odtworzono mostki na tej drodze i dwugłowe orły na balustradach. W polskiej części pozostał tylko jeden historyczny mostek, częściowo uszkodzony, bez orłów i fragment drugiego (reszta poszła na złom). Przetrwał natomiast dom dróżnika. Prawdopodobnie niewielu zdaje sobie sprawę z tego, że są to już ostatnie pomniki kultury po carskim założeniu architektonicznym. IRWIR PAN w rekomendacjach dla rozwoju regionu apeluje o uczenie młodzieży dbania o zabytki. Jeśli jednak te zabytki wkrótce przestaną istnieć młodzież będzie bardzo źle myślała o gospodarzach...

PS: już kilka godzin po opublikowaniu postu otrzymałem mailowe zapytanie o rozwinięcie wątku Komitetu Sterującego (KS) i całego projektu programu dla Puszczy, którego częścią jest Centrum Wdrażania Projektów przy BPN. Ponieważ projekt jest w trakcie realizacji informuję tylko, że w ramach Komitetu reprezentuję NGO-sy. Dzisiejsze spotkanie poświęcone było Raportowi opracowanemu przez zespół IRWIR PAN a szczególnie wnioskom i rekomendacjom. Zarówno organizacje pozarządowe jak i pozostali członkowie KS nie zaakceptowali dotychczasowego wyniku pracy zespołu. Jest to obszerne opracowanie, którego koszt mieści się w granicach pół miliona zł i mamy nadzieję, że dostarczy twardych danych o różnych aspektach regionu, trendach, barierach itp. Dotychczas rozmawiamy na temat wyrażanych w raporcie opinii, które, jak to opinie, wyrażają poglądy a nie dostarczają aktualnych informacji (np. o rynku pracy). NGOsy zgłosiły szereg uwag zarówno we wcześniejszej fazie opracowania (niestety, w większości odrzuconych) jak i dzisiaj odnosząc się tylko do wniosków i rekomendacji. Ponieważ opracowanie jest w toku, nie będziemy tutaj omawiać go szczegółowo. Do tematu powrócimy gdy będzie ukończony dokument, by przyjrzeć się jego merytorycznej wartości.
PS2: Jak się dowiadujemy, w jutrzejszej Gazecie Wyborczej ukaże się obszerny artykuł Adama Wajraka komentujący obecną sytuację i dyskusję wokół Lasów Państwowych.