Z perspektywy organizacji pozarządowych (i myśli o wycinaniu drzew)

W wielu radach, w gminach gdzie ich znaczną część zajmują lasy, zasiedli pracownicy nadleśnictw czyli korporacji PGL Lasy Państwowe lub osoby z nimi powiązane. Czy jest w tym coś złego? Zwykle są to mieszkańcy gmin, a środowiska NGO uważają, że taka sytuacja nie powinna mieć miejsca. Gminy powinny współpracować z Lasami a Lasy z samorządami, ale przedstawiciele korporacji nie powinni zasiadać w samorządach. Tak wynika z konsultacji, jakie przeprowadziłem niedawno przygotowując raport do Narodowego Programu Leśnego. Zanim zacytuję fragmenty przytoczę jeszcze zdania z dwóch źródeł, które właśnie trafiły do moich rąk odciągając na chwilę od lektury Ksiąg Jakubowych :)

Kilka dni temu otrzymałem papierową wersję materiałów panelu ekspertów w ramach NPL, zatytułowanego „Wartość”. Sesję pierwszą tej publikacji otwiera obszerny tekst księdza prof. dra hab. Stanisława Zięby AKSJOLOGICZNYWYMIAR SYSTEMÓW LEŚNYCH. EKOSYSTEM LEŚNY WARTOŚCIĄ CZŁOWIEKA. Ksiądz profesor kończy swoje wystąpienie cytując pamiętnik Janisse Ray: „Kiedy wycinasz las i znaczysz drzewa przeznaczone do wyrębu, módl się; i módl się, kiedy handlujesz trocinami i deskami; kiedy wypisujesz czeki albo płacisz rachunek za olej napędowy – módl się, choćby po cichu, w głębi serca. A kiedy posługujesz się piłą lub sekatorem, ścinając drzewa jedno po drugim i bez wahania powalając je na ziemię, módl się szczególnie mocno. I bardzo się módl,

kiedy je zwozisz do tartaku. Bogu nie podoba się wycinanie lasów. Kiedy na to patrzy, boli Go serce, a oblicze tężeje. Zaczyna się zastanawiać, co takiego stało się z Jego stworzeniem; zaczyna rozmyślać, co spowodowało, że Jego dzieci tak bardzo zbłądziły”. 

Kolejne cytaty zaczerpnąłem z „Leśnej Mafii”, niewielkiej książeczki Macieja Zaremby (mieszkającego od 1969 roku w Szwecji), złożonej z jego artykułów z Dagens Nyheter, przetłumaczonych na j. polski:

„To nie koparka czy dynamit powodują najgłębsze rany. To piła mechaniczna”.

„Film o największej oglądalności w historii nie traktuje o nieszczęśliwej miłości ani nawet o Jezusie. Opowiada o niewybaczalnym ścięciu prastarego drzewa”

„W amalgamacie przemysłu drzewnego i administracji państwowej najsilniejszym spoiwem są leśnicy. > Nikt nie doniesie na sympatycznego kolegę ze studiów za złamanie prawa ochrony środowiska. A musi pan wiedzieć, że nic tak nie cementuje więzi międzyludzkich jak wspólne polowanie< tłumaczy mi jeden z rzeczoznawców leśnictwa”.

Maciej Zaremba.

Możemy się tylko cieszyć, że „Leśna Mafia” opisuje dramatyczny stan lasów nie w Polsce a w Szwecji. U nas jest bez porównania lepiej. Autor powołuje się właśnie na przykład Puszczy Białowieskiej jako „powierzchni referencyjnej” do tego, co dzieje się w Szwecji. Dlatego warto słuchać środowisk pozarządowych. Na koniec fragmenty opracowania dla Narodowego Programu Leśnego, powstałego po przeprowadzeniu sondy wśród przedstawicieli środowisk pozarządowych (całość tutaj):

„Państwowa Rada Ochrony Przyrody w uchwale z 2007 roku na temat najważniejszych problemów ochrony przyrody pisze między innymi: >Zbyt często myli się uczciwe i partnerskie traktowanie lokalnych społeczności z dawaniem im całkowitej swobody w decydowaniu o losach zasobów przyrodniczych o znaczeniu ponad lokalnym<. Za tymi słowami kryje się część problemu wynikająca z zaangażowania leśników w politykę lokalną. Leśnicy wchodzący w skład lokalnych ciał samorządowych nie stają się obiektywnymi uczestnikami lokalnej polityki lecz przeciwnie – lokalną politykę wciągają w interes swojego przedsiębiorstwa. W oczekiwaniu społecznym leśnik powinien być przedstawicielem niezależnej od polityki służby. Zaangażowanie leśników z nadleśnictw w lokalną politykę i samorządy nieuchronnie prowadzi do konfliktów i braku zaufania ze strony NGO dostrzegających konflikt interesów między oczekiwaniami społecznymi a interesami korporacji reprezentowanej w organach lokalnych samorządów.

[...]PROP zwraca też uwagę, którą podzielają NGO, że przyroda mająca znaczenie krajowe czy międzynarodowe musi być chroniona przed „zachciankami inwestorów, polityków i grup interesu”, a PGLLP to niewątpliwie grupa interesu.

[...]Padają też zarzuty, że Ustawa o ochronie przyrody w obecnej postaci, dającej prawo weta samorządom w sprawie parków narodowych, nie przetrwałaby, gdyby nie lobby leśników zasiadających w samorządach i w parlamencie. To sytuacja demoralizująca”.