Trudna bioróżnorodność

Podczas posiedzenia społeczno-naukowej rady usłyszałem wczoraj wątpliwości wyrażane ze strony samorządowców co do ochrony np. korytarzy ekologicznych. Ktoś zwrócił uwagę, że po co chronić polanę przed zabudową skoro tam nie rosną drzewa, więc jaki to korytarz ekologiczny? Jako laik w sprawach przyrodniczych ale trochę w nich oczytany i ze sporym doświadczeniem przyrody in situ :)  przypuszczam, że za różnicę poglądów w sprawach przyrodniczych odpowiadają w dużej mierze... dziennikarze (a raczej „pseudodziennikarze”), z których nieliczni tylko starają się wyjaśniać przyrodę w oparciu o fakty naukowe. Mamy więc dowolność poglądów i każdy się na przyrodzie zna a nawet wie co dla Puszczy jest najlepsze. Problem jest tym większy, że liczna grupa zawodowa zajmująca się eksploatacją zasobów leśnych i administrująca nimi od pewnego czasu straszy terminami naukowymi (i tytułami) wprowadzając spory zamęt wśród zwykłych obywateli – laików. Nie mnie rozstrzygać kto ma rację, bo nie mam do tego tytułu, ale trudno nie mieć wątpliwości czytając np. niedawny list profesorów leśników zajmujących się hodowlą lasu, skierowany do ministra, by przywrócić wycinanie Puszczy lub uchwałę zjazdu Polskiego Towarzystwa Leśnego. Czytamy tam m.in. (za „Przeglądem Leśniczym” – wrzesień 2013), że efektem zmniejszenia etatu cięć w Puszczy Białowieskiej „jest postępujący rozpad drzewostanów, który spowoduje zmniejszenie bioróżnorodności świata roślin i zwierząt [...]” 

Dr Nuria Selva z Instytutu Ochrony Przyrody PAN czytając to zdanie powiedziała, że ktoś nie rozumie co oznacza termin „bioróżnorodność”.  Dzięki internetowi łatwo sprawdzić, więc i ja – laik – sięgnąłem po to narzędzie i czytam, że: bioróżnorodność to po prostu całe życie na Ziemi. UNEP wyróżnia trzy poziomy bioróżnorodności: genetyczna, gatunkowa i ekosystemowa. Czytam dalej, w najpoważniejszych naukowych źródłach, że ochrona bioróżnorodności polega przede wszystkim na ochronie siedlisk naturalnych, a przyrodnicy piszą, że podstawową rolę w ochronie bioróżnorodności lasu  (nie chodzi oczywiście o las gospodarczy) ma ochrona starodrzewów oraz martwego drewna.

Tymczasem niektórzy leśni naukowcy przestrzegają, że Puszcza się starzeje i to zagraża bioróżnorodności i zasobom genowym. 

Według National Wildlife Federation antropogeniczne zagrożenia to jednak co innego: to wszelkie nienaturalne zmiany w danym środowisku wprowadzane przez działalność człowieka. Według UNEP natomiast to m.in. fragmentacja ekosystemów i ich eksploatacja (np. wycinanie drzew). Ktoś już użył świetnego przykładu, że bioróżnorodność rozumiana jako ilość gatunków jest wysoka i na śmietniku! Tymczasem według tych naukowych definicji chodzi raczej o gatunki związane z naturalnym ekosystemem, a więc w przypadku Puszczy z gatunkami puszczańskimi. Cóż zatem oznacza to magiczne słowo „bioróżnorodność”? 

Czy naprawdę ilość gatunków, a może chodzi o gatunki i ekosystemy i może gatunki zawleczone przy okazji eksploatacji Puszczy wcale nie powinny cieszyć? Towarzystwo Leśne chce zmiany planu hodowlanego by zahamować – jego zdaniem – negatywne zjawiska i utrzymać dziedzictwo historyczne (???) i przyrodnicze Puszczy. 

Dnia 23 października 2013 Parlament Europejski podjął decyzję o przedstawieniu problemu budowy i polepszania dróg na terenach mało przekształconych lasów podczas warszawskiej konferencji klimatycznej COP 19 oraz uznać za priorytetowe kierowanie funduszy REDD+ na obszary lasów pozbawione dróg. Cóż komu szkodzą drogi przez las ktoś by zapytał, zupełnie jak o sens korytarzy ekologicznych tam, gdzie jest tylko łąka? Tymczasem każda lepsza droga – na co zwraca uwagę Nuria Selva to większy i szybszy ruch, dodatkowy hałas, nienaturalne światła, zanieczyszczenia, większa śmiertelność zwierząt, silniejszy efekt bariery, większy obszar oddziaływania i w efekcie utrata środowiska życia wielu gatunków. Jaki to ma związek z Puszczą Białowieską? Na przykład taki, że szykuje się remont Drogi Narewkowskiej, która fatalnie dzieli Puszczę i już dawno powinna być zamknięta dla ruchu poza ruchem lokalnym!