Quo vadis Platformo?

Puszcza Białowieska z kanu Adama Wajraka - gdzie zwierzęta już się mniej boją...

(kierunek rozwoju regionu?)

Wczoraj i dzisiaj odbyły się dwa spotkania Platformy dialogu i współpracy dla rejonu Puszczy Białowieskiej.  Grupka osób bezpośrednio zaangażowanych poświęca temu projektowi sporo czasu. Starosta nie opuszcza żadnego spotkania. Rusza strona internetowa. To może być projekt unikalny w skali kraju. Wczoraj spotkanie otwarte, dzisiaj spotkanie Rady Platformy. Oba spotkania nie cieszyły się jednak dużym zainteresowaniem. O wczorajszym kolega napisał:
"Niedawno wróciłem ze spotkania Platformy. Frekwencja żałosna – niecałe 30 osób,  z czego większość była, bo musiała – urzędnicy starostwa, firma prowadząca spotkanie, leśnicy. Po przedstawieniu wyników ankiety zapadła cisza i poczułem się jak na planie Rejsu. W końcu ktoś zabrał głos i przez pół spotkania zastanawiano się nad przyczynami niskiej frekwencji i tym, jak zachęcić ludzi do udziału w kolejnych spotkaniach. Ja postawiłem na bigos, leśnicy na wódkę i ognisko. Burmistrz powiedział, że niska frekwencja wynika z mało konkretnych rezultatów projektu, a takim rezultatem mogłoby być opracowanie przedstawiające co straci miejscowa ludność po poszerzeniu parku.
Przedstawiciel Białowieży - pan Żejmo - powiedział, że powodem niskiej frekwencji jest konfliktowy tytuł projektu. Bardzo konfliktowe są konkretnie dwa słowa: "Platforma" (bo się źle kojarzy) i "zrównoważony rozwój". Wspomniał też coś o pseudoekologach. Starosta stwierdził, że ostatecznie projekt można realizować bez uczestników spotkań..."
Po takim mailu pojechałem do Hotelu Białowieskiego – gdzie dzisiaj było spotkanie Rady – z mieszanymi uczuciami i wieloma pytaniami. Dlaczego było niewiele osób? Może dlatego, że piątek wieczór to nie jest pora ściągająca ludzi na spotkanie na temat mało ich interesujący?  Wszak konflikt jaki toczy się w regionie jest bardzo prosty do opisania: chodzi o pozyskiwanie dużo większej ilości drewna i o tani dostęp do tego drewna. A ze spotkania Platformy nic dla osiągnięcia tego celu nie wyniknie. Nadleśnictwa wspierające po cichu organizację „Santa” – znaną z pikiet w rezerwacie i koalicji z PiSem i radiem z Torunia oraz białoruską telewizją ONT – i samorządowcy powiązani z przemysłem drzewnym szukają teraz sposobu, żeby zmienić Plan Urządzenia Lasu i zwiększyć pozyskanie drewna, bo koszty transportu wzrosły i sprowadzanie z daleka się nie opłaca. A w tle jest jeszcze protest przeciw naszej inicjatywie zmiany ustawy o ochronie przyrody, bo zagraża ona powiększeniem parku narodowego. Ochrona pociąga za sobą regulacje, podobnie jak miejscowe plany, a każdy przepis może zagrozić czyimś interesom. Wolimy więc tak jak jest. Rzecz w tym, że my – środowiska ochroniarskie – też akceptujemy tak jak jest. Projekt Platformy rodził się w innych okolicznościach – kiedy pozyskanie drewna było dużo wyższe a minister zamierzał powiększyć obszar parku narodowego, schodząc pod koniec negocjacji z gminami do symbolicznej powierzchni istniejących rezerwatów, dając w zamian miliony dotacji. Jednak gminy powiedziały NIE.  Przepadły pieniądze gminom, park nie został powiększony ale kolejny minister, widząc jałowość propozycji, ograniczył pozyskanie w lasach państwowych do poziomu zbliżonego do gospodarowania w parku narodowym. To nie z powodu jakichś grupek - Polska jest w UE i Puszcza jest dobrem ponadlokalnym. Platforma dialogu – za którą optowałem, uważając że brakuje otwartych, nie manipulowanych rozmów – miała towarzyszyć dyskusjom o powiększeniu parku. Teraz jest echem dawnych planów, oderwana od intencji. Jest po prostu szansą na skorzystanie z pieniędzy z jakimś pożytkiem dla Puszczy i regionu.
Dzisiejsze spotkanie zaczęło się od konstatacji, że jest nas bardzo mało. Na 25 członków Rady  zjawiło się 9 osób. Ktoś jeszcze doszedł i w porywach było kilka osób więcej (z organizacji pozarządowych były dwie osoby), lecz szybko wyszli. Nic dziwnego – sobota, piękna pogoda.. Trochę rozgrzało nas poruszenie problemu martwego drewna. Chcąc załagodzić główny konflikt zasugerowano wystąpienie do ministra o zwiększenie cięć („byłoby to coś konkretnego a nie tylko gadanie”) lub przynajmniej przeznaczenie martwego drewna dla ludności. Przedstawiciel Nadleśnictwa Białowieża słusznie zauważył, że nie chodzi o martwe drewno w rezerwacie – to jest tylko pretekst do pokazywania co się nie podoba.  Usłyszeliśmy, że "specjaliści naukowcy" wykonali  Plan Urządzenia Lasu z pozyskaniem ponad 100 tys m3 ale minister pod naciskiem jakiejś grupki to zmienił.  Na moją uwagę, że nie jesteśmy grupą reprezentatywną i profesjonalną do oceniania tych zagadnień, bo nie ma wśród nas przyrodników, są tylko leśnicy – przedstawiciel RDLP mocno podkreślił, że każdy leśnik jest przyrodnikiem.  Usłyszeliśmy też, że w porównaniu z Europą jesteśmy zacofani w naszym konserwatorskim podejściu! (tu by należało przytoczyć dane z UE na temat martwego drewna oraz powierzchni obszarów chronionych gdzie jesteśmy na końcu UE, ale o tym było już na blogu).
Skąd tak słaby udział w projekcie? Kolega mi mówi: „My walczymy w tym kryzysie o przetrwanie a nie myślimy o jeżdżeniu na jakieś nasiadówy. Jak mam wolne to idę z córką do lasu!”. Zastanawiam się czy można jeszcze dzisiaj zachęcić ludzi do udziału w Platformie? Może powinna być tylko internetowa? Jak można budować społeczeństwo obywatelskie a nie „plemienne”? , dlaczego w tej Radzie jest taka nadreprezentacja interesów LP skoro to jedna korporacja, choć faktycznie najbardziej wpływowa? Jakie motywacje utrzymują (coraz słabiej) członków Rady przy projekcie? Starostwo – wiadomo, to ich projekt (pan starosta naprawdę stara się budować porozumienie, a do tego wzbudził dodatkowo moją sympatię mówiąc, że jest w PZŁ ale nie poluje); gminy – chyba tylko opór wobec dążeń ochroniarskich zmiany ustawy o ochronie przyrody i obecnej ochrony (członkowie Rady brali udział w nielegalnej akcji „Santy” w rezerwacie Szafera). Pozostałe podmioty może mają jakieś własne interesy, motywacje, może szansa na jakieś zlecenie, może powiązania z innymi uczestnikami projektu.. Organizacje pozarządowe? Ledwo reprezentowane! bo i cel i interes niejasny. Może poznawanie opinii, które przecież i tak są znane. NGO nie chcą zmian. Chcą zmienić ustawę o OP niezgodną z Konstytucją i prawem europejskim (opinia ClientEarth). Może więc ngo-sy powinny zostawić Platformę tej zdecydowanej większości o proleśnej (LP) orientacji i uczestniczyć tylko wtedy, kiedy zostaną zaproszone, w związku z konkretnym problemem czy zadaniem?  A może w ogóle nie są potrzebne?  A w ogóle „to jest dialog między kim a kim” – zapytał mnie dzisiaj sąsiad. I nie umiałem odpowiedzieć.